टीकटकको गेम, गरिमाको आँसु, राष्ट्रिय टेलिभिजनको पत्रकारिता !

काठमाडौंं । टीकटकबाट उदाएकी मोडल गरिमा शर्मा अहिले म्युजिक भिडियोमा ‘डिमान्डेड’ नाम हुन् । १९ वर्षकै उमेरमा कलाकारितामा जम्जमाउँदै अघि बढेकी उनलाई अहिले अचानक ठेस लागेको छ ।

गायक दुर्गेश थापासँग एक साताअघि ‘टीकटक लाइभ’ मा आएपश्चात गरिमा ट्रोल हुन थालिन् । टीकटकको चरित्रअनुसार उनीहरुको संवादको बीचबाट भ्रम फैलने गरी १५ सेकेन्डका फुटेजहरु भाइरल बनाइएको थियो । विगतदेखि कयौं कन्ट्रोभर्सीमा परिसकेका र कन्ट्रोभर्सीमै रमाउने दुर्गेशलाई यो ठूलो कुरा थिएन । तर, भर्खरै कलाकारितामा उदाएकी टीनएजरलाई यसले निकै चोट पुर्‍यायो ।

गरिमाले टीकटकबाटै स्पष्टीकरण दिइन् । दुर्गेशसँगको संंवाद वास्तविक नभएर एउटा ‘गेम’ अन्तर्गत गरेको अभिनय मात्रै भएको भनेर प्रष्ट्याउन खोजिन् । तर, कलाकारहरुको ‘कन्ट्रोभर्सी’ हेर्न, पढ्न र सुन्नमा आनन्द लिने दर्शक स्पष्टीकरणमा खासै ‘इन्जोए’ गर्दैनन् । त्यसैले दुर्गेश र गरिमाको अभिनयलाई धेरैले वास्तविक नै ठानिरहे ।

हुँदाहुँदा एउटा राष्ट्रिय टेलिभिजनमा समेत यो नाटकीय संंवादका आधारमा समाचार बनाएर प्रशारण गरियो । ‘भाइरल रंगपत्रकार’ प्रकाश सुबेदीले एपीवान टेलिभिजनमा प्रशारण हुने आफ्नो कार्यक्रम रजतपट, जुन पछिल्लो समय विवादको पर्याय बन्दै आएको छ, मा दुई दिनअघि गरिमाको चरित्रहत्या हुनेगरी ‘फेक रिपोर्ट’ प्रशारण गरेका थिए । उक्त कार्यक्रममा विवाहित दुर्गेशसँग गरिमा अफेयरमा रहेको भन्दै आलोचना गरिएको छ । गरिमालाई ईंगित गरेर आफ्नो प्रकाशले आफ्नो टे«डमार्क डायलग बोलेका थिए, ‘विनाशकाले विपरित बुद्धि ।’

अभिनयमा बोलेका कुरालाई वास्तविक मानेर रजतपटले समाचार बनाउनु हाँस्यास्पद मात्रै होइन, आपत्तिजनकसमेत थियो । पत्रकारिताको मूल्य-मान्यता यसमा नराम्ररी खण्डित भएको छ । तर, अहिलेसम्म न प्रस्तोताले गल्ती महसुस गरेका छन्, न टेलिभिजनले कुनै प्रष्टीकरण दिनु आवश्यक ठानेको छ ।

टीकटक अहिले प्रयोगकर्ताहरुका लागि मनोरञ्जनको मात्र नभएर आम्दानीको स्रोत पनि बन्न थालेको छ । धेरै फलोअर्स भएका प्रयोगकर्ताहरु लाइभमा आएर कुरा गर्दा त्यसबाट डलर ‘जेनरेट’ हुन्छ । कसरी त ? एक हजारभन्दा बढी फलोअर्स भएका प्रयोगकर्तालाई लाइभ आउने सुविधा टीकटकले दिएको छ । र, उनीहरुले आफ्ना फ्यानहरुबाट लाइभ भिडियोका क्रममा भर्चुअल उपहारहरु स्वीकार गर्न सक्छन् ।

गरिमाको भनाइअनुसार प्रकाशले अञ्जानमा वा भुलवश त्यो रिपोर्ट बनाएका होइनन् । विवादित रिपोर्ट प्रशारण गर्नुअघि प्रकाशले गरिमालाई यस विषयमा सोधेका थिए । आफूले सबै यथार्थ बताउँदा बताउँदै पनि झूटो रिपोर्ट प्रशारण गरिएको गरिमा बताउँछिन् । रिपाेर्ट बजाइसकेपछि गरिमाले गुनासो गर्दा प्रकाशले टेलिभिजनमा अन्तरवार्ता दिन बोलाएका थिए ।

प्रकाश सुबेदीले चलाउने रजतपट बारम्बार विवादमा पर्दै आएको छ । एकपछि अर्को कलाकारलाई विभिन्न विवादमा तानेर नेपालको कलाकारिता क्षेत्रलाई नै धमिल्याउने काम गर्दै आएको आरोप सुबेदीमाथि लाग्ने गरेको छ । यसअघि नायिका शिल्पा पोखरेलको चरित्रहत्या गर्ने किसिमले सामग्री बनाएको भन्दै एपीवान टेलिभिजनले उनको कार्यक्रम केही समय सस्पेन्ड नै गरिदिएको थियो । एउटा एपिसोडमा कुनै कलाकारमाथि कन्ट्रोभर्सी सिर्जना गर्ने र अर्कोमा त्यही कलाकारको अन्तर्वार्ता बजाएर भ्युज क्रिएट गर्ने रणनीति उनले अपनाउँदै आएका छन् ।

टीकटक गेमले जन्माएको विवाद

दुर्गेश र गरिमाले टीकटकमा गरेको कुराकानी कति आपत्तिजनक थियो वा थिएन भन्ने विश्लेषणअघि ‘टीकटक गेम’का विषयमा जान्नु उचित हुन्छ ।

टीकटक अहिले प्रयोगकर्ताहरुका लागि मनोरञ्जनको मात्र नभएर आम्दानीको स्रोत पनि बन्न थालेको छ । धेरै फलोअर्स भएका प्रयोगकर्ताहरु लाइभमा आएर कुरा गर्दा त्यसबाट डलर ‘जेनरेट’ हुन्छ । कसरी त ?

एक हजारभन्दा बढी फलोअर्स भएका प्रयोगकर्तालाई लाइभ आउने सुविधा टीकटकले दिएको छ । र, उनीहरुले आफ्ना फ्यानहरुबाट लाइभ भिडियोका क्रममा भर्चुअल उपहारहरु स्वीकार गर्न सक्छन् । भर्चुअल गिफ्ट भनेका खासमा आइकनहरु हुन्, जुन पान्डादेखि ड्रामा क्वीनसम्म अनेक हुन्छन् । यी प्रत्येक गिफ्टहरुले फरक डलरको प्रतिनिधित्व गर्छन् ।

९/१० दिनअघि दुर्गेश टीकटकमा लाइभ आए र गरिमालाई पनि निम्त्याए । लाइभ कुराकानीका क्रममा उनीहरुले एउटा गेम खेले । अनि, गेम हारेको भन्दै गरिमालाई दुर्गेशले ‘पनिसमेन्ट’ का रुपमा एउटा ‘डेयर’ दिए । भर्खरै ब्रेकअप भएको ब्वाइफ्रेन्डलाई गरिमाले तथानाम गाली गर्नुपर्ने उनको डेयर थियो ।

जब तपाईंले आफ्ना गिफ्टहरु संकलन गरिसक्नुहुन्छ, संकलित भर्चुअल आइकनहरुलाई भर्चुअल हीराका रुपमा ट्रेड गरेर फेरि त्यसलाई पे-पल वा अन्य कुनै सुरक्षित भुक्तानी प्रणालीमार्फत वास्तविक डलरका रुपमा साट्न सकिन्छ ।

यसप्रकार, अहिले नेपालमा पनि धेरै टीकटक युजरहरुले लामो समय लाइभमा बसेर डलर कमाइरहेका छन् । हालै एक टीकटकरले आफूले हालै एक वर्षमा १ करोड रुपैयाँ आम्दानी गरेको दावी गरेका थिए ।

लाइभमा बसेर धेरै उपहार प्राप्त गर्नका लागि धेरै फलोअर्सलाई ईंगेज राख्नुपर्छ । यसका लागि विभिन्न रमाइला गेम खेल्ने गरिन्छ । अनि, दर्शक भुलाउने नाममा कहिलेकाहीँ उट्पट्याङ र स्तरहिन कुराहरु पनि गर्न पछि पर्दैनन् । दुर्गेश र गरिमाको हकमा पनि त्यही भएको हो ।

दुर्गेशको तुच्छ गाली

९/१० दिनअघि दुर्गेश टीकटकमा लाइभ आए र गरिमालाई पनि निम्त्याए । लाइभ कुराकानीका क्रममा उनीहरुले एउटा गेम खेले । अनि, गेम हारेको भन्दै गरिमालाई दुर्गेशले ‘पनिसमेन्ट’ का रुपमा एउटा ‘डेयर’ दिए । भर्खरै ब्रेकअप भएको ब्वाइफ्रेन्डलाई गरिमाले तथानाम गाली गर्नुपर्ने उनको डेयर थियो ।

‘तपाईंको एक्स व्वाइफ्रेन्डलाई यस्तो गाली दिनुस कि, भए पनि नभए पनि, खत्रा गाली दिनुपर्‍यो,’ उनले गरिमालाई भने ।

सुरुमा गरिमाले हाँस्दै आफूसँग अनुभव नभएको बताउँछिन् । उनी यो पनि भन्छिन्, ‘मलाई त रिसाउनै आउँदैन, रुन मात्रै आउँछ ।’

दुर्गेशले जोड गर्छन्, ‘त्यस्तो कहाँ हुन्छ, मैले जे देको छु त्यो त गर्नुप¥यो नि ।’

त्यसपछि दुर्गेशले आफूलाई नै एक्स-ब्वाइफ्रेन्ड सोचेर गाली गर्न भन्छन् ।

‘झुक्केर हाम्रो भेट भयो रे, मलाई नै सोच एकछिन्,’ उनी भन्छन् ।

अन्ततः गरिमा तयार हुन्छिन् । अहिलेसम्म दुर्गेशलाई दाई भनिरहेकी गरिमा अब ‘पूर्वप्रेमी’ का रुपमा सोचेर तिमी भन्न थाल्छिन् । दुर्गेश चाहिँ ठाडै ‘तँ’ भन्छन् र तुच्छ शब्दहरु प्रयोग गर्छन् । उनीहरुको संवादको भाषा यस्तो छ :

त्यसदिन मलाई दुर्गेश थापा दाइले लाइभमा निम्त्याउनु भएको थियो । हामीले टीकटकमा गेम खेलेका थियौं । गेममा दुईपटक हारेपछि पनिसमेन्ट खानुपर्छ । मैले दुईपटक हारेपछि दुर्गेश दाईले पनिसमेन्टको रुपमा पूर्वप्रेमीसँग झगडा गरेको अभिनय गर्ने ‘डेयर’ दिनुभएको थियो ।

गरिमाः सन्चै छौ ?

दुर्गेश : के खान बोल्न आको तँ ? म सञ्चो भए पनि बिसञ्चो भए पनि तँलाई के मतलब ?

गरिमाः केही छैन । आखिर छोडेर गइहाल्यौ क्यारे । कस्ती छ त तिम्री मायालू ? माया गर्छे ?

दुर्गेशः के सोच्छेस आफूले आफूलाई ? संसारमा मभन्दा राम्री कोही छैन जस्तो लाग्छ तँलाई ? मलाई तँजस्तो रुपको राम्री होइन मनको राम्री चाहिएको हो । तँमा यति घमण्ड छ नि, तँजस्ती घमण्डीलाई कसले लैजादो रहेछ हेर्छु ।

गरिमाः म घमण्डी भएर तिमीजस्तो मान्छेसँग छुट्नुपरो, त्यसमा मलाई एकदम खुशी छ हेर दुर्गेश । तिमीसँग बसेको भए मेरो जिन्दगी बर्बाद हुन्थ्यो ।

दुर्गेश : मसँग छुट्टिसकेपछि (कतिपयले यसलाई ‘सुतिसकेपछि’ भनेर बुझेका छन्) तेरो ६ जनासँग छुट्टिसक्यो, मैले देखिराछु । तेरो टोलको भाइ मेरो साथी हो । कहिले कोसँग चलिराको छ, कहिले कोसँग चलिराको छ । कति दिन यसरी हिँड्छेस तँ ? हेर्, भविष्य लामो छ । जिन्दगी लामो छ । जिन्दगी काट्नुछ भने एउटा मात्रै अंगाल् । अरुको जिन्दगीमाथि खेलवाड गर्दै दाईं हाल्दै नहिँड् ।

गरिमाः खुब जिन्दगी बुझेजस्तो गरेउ त

दुर्गेशः जिन्दगी बुझेर त आज खुशी छु ।

बाहिर आएको संवाद लगभग यही नै हो । यसलाई विभिन्न क्लिप बनाएर टीकटकमा छरपष्ट पारिएको थियो । योभन्दा अघिको पृष्ठभूमि चाहिँ धेरैलाई थाहै थिएन ।

गरिमाका पीडाः नारीलाई गाह्रो रहेछ यहाँ ।

सानैदेखि नायिका बन्ने धोको पालेकी गरिमा कलाकारितामा आएको भने धेरै भएको छैन । दुई वर्षअघि उनले पहिलो म्युजिक भिडियो खेलेकी थिइन्, १७ वर्षको उमेरमा । त्यो त्यति चलेन ।

त्यसपछि उनले टीकटबाट आफ्नो पहिचान बनाइन् । टीकटकमा फलोअर्स कमाएसँगै उनको म्युजिक भिडियोमा खोजी भयो । एक वर्षअघि ‘भुरभुर पुतली’ बोलको गीतबाट उनले म्युजिक भिडियोमा रि–इन्ट्री गरिन् । ‘नबोली… नबोली…’ गीतले उनलाई व्यापक चर्चामा ल्यायो । त्यसयता उनले खाली हात बस्नुपरेको छैन । एक वर्षभित्रै उनले ६० को हाराहारीमा म्युजिक भिडियो खेलिसकेकी छन् ।

करिअरसँगै पढाइ पनि अगाडि बढाइरहेकी गरिमा अहिले स्नातक पहिलो वर्षकी विद्यार्थी हुन् । उनी सानैदखि पब्लिक स्पिकरको रुपमा पनि सक्रिय छिन् भने आरजेका रुपमा काम गरेको अनुभव पनि उनीसँग छ ।

लोभलाग्दो करिअर बनाइरहेकी गरिमालाई यो प्रकरणले मानसिकरुपमा धक्का दिएको छ । लाइभ भिडियोपछिको ट्रोल र एपीवान टेलिभिजनको समाचारले निकै तनावमा परेकी छन् उनी । कतिपयले दर्शकले पनि आफूलाई नै दोष दिएकोमा उनको चित्तदुखाइ छ ।

पंक्तिकारसँगको टेलिफोन कुराकानीमा उनले आफ्नो पीडा यसरी व्यक्त गरिन् :

बुझ्ने भएदेखि नै हिरोइन बन्ने सपना पालेकी थिएँ । त्यही सपना पछ्याउँदै दुई वर्षअघि म्युजिक भिडियोमा आएँ । टीकटकले मलाई प्लेटफर्म दियो । छोटो समयमै मैले दर्शकहरुको अपार माया पाएँ । यद्यपि, म सिक्ने क्रममै छु अहिले पनि ।

कलाकारिता क्षेत्रको बारेमा अझै पनि समाजमा राम्रो दृष्टिकोण छैन । म चाहिँ हामीले नै परिवर्तन ल्याउने हो भन्ठान्थेँ । राम्रो मान्छेहरु कलाकारितामा आएपछि यो क्षेत्र स्वतः सुन्दर हुन्छ भन्ने सोच राख्थे । तर, मैले सोचेभन्दा एकदमै गाह्रो रहेछ परिवर्तन ल्याउने कुरा ।

मलाई टीकटकले नै चिनाएको हो । टीकटकमार्फत अडियन्सहरुसँग अन्तरक्रिया गर्न मन पर्छ । उहाँहरुले दिने फिडब्याकले मन फुरुंग हुनछ । त्यसैले लाइभमा आउने गर्छु ।

त्यसदिन मलाई दुर्गेश थापा दाइले लाइभमा निम्त्याउनु भएको थियो । हामीले टीकटकमा गेम खेलेका थियौं । गेममा दुईपटक हारेपछि पनिसमेन्ट खानुपर्छ । मैले दुईपटक हारेपछि दुर्गेश दाईले पनिसमेन्टको रुपमा पूर्वप्रेमीसँग झगडा गरेको अभिनय गर्ने ‘डेयर’ दिनुभएको थियो ।

मैले त्यसबेला कुनै अन्यथा सोचिनँ । हामी अभिनयमै रमाउनेहरुका लागि त्यो गलत कुरा हो जस्तो लागेको थिएन । आखिर टीकटक पनि अभिनय देखाउने प्लेटफर्म न त हो ।

हो, हामीबाट केही गल्ती भयो होला । अभिनयमै भए पनि सायद त्यस्तो कुरा गर्नु हुँदैनथ्यो । त्यसमा मेरो कमजोरी भएको स्वीकार्छु । यो मेरोलागि एउटा शिक्षा पनि भएको छ । तर, हामीले गरेको अभिनयलाई कुनै राष्ट्रिय टेलिभिजनले समाचार बनाएर प्रशारण गर्न मिल्छ त ? यसो गर्दा पत्रकारिताको धर्म निर्वाह हुन्छ त ?

त्यो कार्यक्रम प्रशारण गर्नुअघि प्रकाश सुबेदी दाइले मलाई फोन गरेर सोध्नुभएको थियो । मैले यस्तो–यस्तो हो भनेर सबै प्रष्ट्याएकी थिएँ । उहाँले चाहिँ दुर्गेशविरुद्ध तिमी मानहानीमा जानुपर्छ भनेर उक्साउनुभएको हो । तर, मैले ‘यो ठूलो कुरा होइन दाई अभिनय मात्रै हो’ भनेर पन्छाएकी थिएँ । उहाँले टेलिभिजनमा आएर यस विषयमा इन्टरभ्यू दिन ‘रिक्वेस्ट’ गर्नुभएको थियो । तर, मैले यति सानो कुरालाई थप के चर्काइरहनु भनेर मानिनँ । मैले इन्टरभ्यू नदिएकै सायद उहाँले प्रतिशोध लिन खोज्नुभएको होला ।

यस्तो सामग्री टेलिभिजनमा प्रशारण भएपछि म अचम्ममा परेकी छु । यो सरासर पित पत्रकारिता हो । फेक न्यूजको सहारामा प्रकाश दाइले मेरो चरित्रहत्या गर्न खोज्नुभयो । एउटा फक्रन लागेको फुललाई निमोठ्न खोज्नुभयो । यसले उहाँलाई कस्तो आत्मसन्तुष्टि मिल्दो हो ? आफ्नो पेट पाल्नकै लागि गरिमा पन्तलाई बदनाम गर्नुपर्ने वाध्यता त उहाँको पक्कै होइन ।

यो घटनालाई मलाई आहत् तुल्याएको छ । कलाकारितामा केही गर्छु भनेर आएकी हुँ । तर, कतै मैले गलत बाटो त रोजिनँ भन्ने भावतरंगहरु आइरहेका छन् मनमा । त्यसमाथि यस्तो बेला हौसला दिनेभन्दा खुट्टा तान्न खोज्नेहरु धेरै हुँदा रहेछन् ।

यथार्थ बाहिर आइसक्दा पनि पत्रकार सुवेदी भने आफूले बजाएको रिपोर्ट सही भएको बताइरहेका छन् । दुर्गेशसँगको कुराकानी विवादित भएपछि उनीहरुले अर्को भिडियो बनाएर कुरा मिलाउन खोजेको अपत्यारिलो दावी सुबेदीले गरे ।

हामी २१ औं शताब्दीका कुरा गर्छौंं । नारी–पुरुष समानताका कुरा गर्छौं । तर, नारीलाई असाध्यै गाह्रो छ, जुनसुकै फिल्डमा । कलाकारितामा त झन् । जहाँ पनि महिलामाथि नै औंला उठाइन्छ । महिलाको चरित्रमाथि दाग लगाउन खोजिन्छ । त्यही प्रवृत्तिको शिकार भएको छु म ।

यद्यपि, ढिलो-चाँडो सबैले यथार्थ बुझ्नु हुनेछ भनेर मन दह्रो पारेर बसेकी छु । परिवारको सपोर्टले मलाई सहज भएको छ । कानूनी प्रक्रियामा जाने पनि सोच्दैछु । तर एक्लै लड्न गाह्रो होला । कलाकारिताका संस्थाहरुसँग अहिलेसम्म जोडिएका छैन । सबैको सल्लाहमा आगामी कदम चाल्नेछु । जसरी पनि म आफ्नो सत्यता प्रमाणित गरिछाड्छु ।

प्रकाश सुबेदी भन्छन्ः मेरो रिपोर्ट सही छ

यथार्थ बाहिर आइसक्दा पनि पत्रकार सुवेदी भने आफूले बजाएको रिपोर्ट सही भएको बताइरहेका छन् । दुर्गेशसँगको कुराकानी विवादित भएपछि उनीहरुले अर्को भिडियो बनाएर कुरा मिलाउन खोजेको अपत्यारिलो दावी सुबेदीले गरे ।

पंक्तिकारसँग उनले प्रश्न गरे, ‘युट्यूवमा छरपष्ट भइसकेको भिडियो क्लीप मैले पनि बजाएको हो, त्यसमा मेरो के गल्ती भयो ?’

युट्यूवमा आयो भन्दैमा राष्ट्रिय टेलिभिजनमा समाचार बनाउन मिल्छ त ? भन्ने प्रश्नमा उनले जवाफ दिए, ‘अहिले टेलिभिजन कसले हेर्छ र ? हाम्रो कार्यक्रम पनि दर्शकले हेर्ने युट्यूवमै हो ।’

उनले गरिमासँग आफ्नो फोनमा कुराकानी भएको र गरिमाले आफूलाई त्यो अभिनय हो भनेर नभनेको पनि जिकिर गरेका छन् । यद्यपी, त्यसको प्रमाण भने आफूसँग नभएको उनको भनाइ छ ।