बैंकिङ पहुँचमा वागमती प्रदेशको वर्चस्व, कर्णाली न्यून (राष्ट्र बैंकको प्रतिवेदनसहित)

काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले ‘नेपालको संघीय प्रणालीमा वित्तीय क्षेत्रको स्रोत परिचालन’ नामक अध्ययन प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको छ ।

उक्त प्रतिवेदनले प्रदेशगत हिसावमा वित्तीय क्षेत्रको पहुचँ, कर्जा लगानी र निक्षेप अवस्थाबारे अध्ययन गरेको छ । यसबाहेक गरिब, विपन्न, बेरोजगार र महिलालगायतले सञ्चालन गरेको व्यवसाय प्रवर्द्धन गर्न कार्यान्वयनमा ल्याइएको सहुलियतपूर्ण कर्जा तथा पुनर्कर्जा सुविधाबारे प्रदेशगत विश्लेषण गरिएको छ ।

वाणिज्य बैंक, विकास बैंक र वित्त कम्पनीको शाखा विस्तार तथा कारोबारलाई आधार बनाएर राष्ट्र बैंकको प्रतिवेदन सार्वजनिक भएको हो । गैरबैंकिङ कारोबार र सहकारी संस्थालाई यो अनुसन्धानमा समावेश गरिएको छैन ।

अध्ययनअनुसार आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा बैंक तथा वित्तीय संस्थाका कुल शाखामध्ये सबैभन्दा बढी वागमती प्रदेशमा र सबैभन्दा कम कर्णाली प्रेदशमा छ । बागमतीमा कुल बैंकिङ प्रणालीको ३४ प्रतिशत र कर्णाली प्रदेशमा ४ प्रतिशतमात्रै शाखा पुगेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट परिचालन भएको कुल निक्षेपको ६८.१ प्रतिशत र कुल कर्जाको ५६.६ प्रतिशत वागमती प्रदेशमा रहेको छ ।
कर्णाली प्रदेशमा निक्षेप र कर्जा दुवै न्यून देखिएको छ । पछिल्लो समय अन्य प्रदेशहरूमा साधन परिचालन क्रमिक विस्तार भइरहेको प्रतिवेदनले देखाएको छ ।

यसैगरी सहुलियतपूर्ण कर्जा र पुनर्कर्जाको पहुँच वागमतीबाहेकका अन्य प्रदेशमा उत्साहजनक ढंगले वृद्धि भएको अध्ययनको निष्कर्ष छ । औद्योगिक उत्पादन, कृषि तथा अन्य प्राथमिकता प्राप्त क्षेत्रमा कर्जाको वितरण क्रमिकरूपमा सन्तुलित हुँदै गएको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।