मौद्रिक नीतिको समीक्षा : सेयर कर्जा सीमा र सीडी रेसियो यथावत (पूर्णपाठ)

काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीतिको पहिलो त्रैमासको समीक्षा गरेको छ । केही ढिला गरी सार्वजनिक गरिएको चालु आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासिक समीक्षामा अधिकांश नीतिलाई निरन्तरता दिइएको छ ।

सेयर लगानी कर्ताको प्रतिक्षमा रहेको ४/१२ करोडको सेयर कर्जाको सीमालाई राष्ट्र बैंकले यथावत राखेको छ । चालु आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीतिको पहिलो त्रैमासिक समीक्षा गर्दै राष्ट्र बैंकले सेयर धितो ऋण पुनरावलोकन गरेन ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले सीडी अनुपातको ९० प्रतिशतलाई पनि निरन्तरता दिएको छ । यसैगरी राष्ट्र बैंकले व्यापार घाटा धेरै भएको भन्दै आयातमा कडाई गरेको छ ।

कोभिड १९ विरुद्ध खोपको उपलब्धता बढेसँगै संक्रमण दरमा कमी आएको तथा बन्दाबन्दीलगायतका नियन्त्रणात्मक प्रावधान खारेज भएसँगै आर्थिक क्रियाकलापहरु पुनरुत्थान हुन थालेको मौद्रिक नीतिको समीक्षामा उल्लेख छ । यसले आयात निकै उच्चरूपमा बढ्दा भुक्तानी सन्तुलन तथा विदेशी मुद्रामा चाप परेको निष्कर्ष निकालिएको छ ।

चालु आर्थिक वर्षको पहिलो तीन महिनामा औसत उपभोक्ता मुद्रास्फीति ६.५ प्रतिशतको सीमाभित्रै रहेको बताइएको छ । समीक्षा अवधिमा मुद्रास्फिति ४.०३ प्रतिशत छ । यसैगरी बैंक वित्तीय संस्थाको निक्षेप परिचालन १.२ प्रतिशतले बढेर ४७ खर्ब १८ अर्ब ८३ करोड पुगेको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा निक्षेप परिचालन ४.९ प्रतिशतले बढेको थियो ।

आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को पहिलो तीन महिनामा बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट नीजि क्षेत्रतर्फ प्रवाह भएको कर्जा ७.७ प्रतिशतले बढेरर ४३ खर्ब ९९ अर्ब ८४ करोड पुगेको छ ।

असोज मासान्तसम्मा बाणिज्य बैंकहरूको पुँजी पर्याप्ता अनुपात १३.४ प्रतिशत, विकास बैंकहरुको १३.६ प्रतिशत र वित्त कम्पनीहरुको १८.८ प्रतिशत रहेको छ ।

मौद्रिक नीतिको लक्ष्यानुसार नै पहिलो त्रैमासमा विस्तृत मुद्राप्रदायको वृद्धिदर सीमित रहेको छ । राष्ट्र बैंकले वार्षिक १८ प्रतिशतले अर्थतन्त्रमा मुद्राको आपूर्ती बढाउने लक्ष्य राखेकोमा पहिलो ३ महिनामा १७.९ प्रतिशत रहेको छ ।

नीजि क्षेत्रमाथिको दाबी १९ प्रतिशतले बढाउने प्रक्षेपण मौद्रिक नीतिले गरेको भएपनि चालु आर्थिक वर्षको पहिलो ३ महिनामा यस्तो वृद्धिर ३०.७ प्रतिशत रहेको छ ।

राष्ट्र बैंकले चालु आर्थिक वर्षको पहिलो ३ महिनामा तरलता व्यवस्था गर्नका लागि रिपो मार्फत १ खर्ब ८५ अर्ब ५० र स्थायी तरलता सुविधामार्फत ८ खर्ब २२ अर्ब ६८ करोड रुपैयाँ गरी कुल १० खर्च ८ अर्ब रुपैयाँ तरलता प्रवाह गरेको छ ।

यसैगरी समीक्षा अवधिमा निक्षेप संकलन उपकरण मार्फत ३१ अर्ब ६५ करोड र रिभर्स रिपोमार्फत २८ अर्ब ३५ करोड गरी कुल ६० अर्ब रुपैयाँ तरलता प्रवाह गरेको छ ।

समीक्षा अवधिमा ९४ करोड अमेरिकी डलर बिक्री गरी १ खर्ब ११ अर्ब ५३ करोड रुपैयाँ बारबरको भारितय मुद्रा खरिद भएको छ ।
यस अवधिमा बाणिज्य बैंकहरूले ७ खर्ब ९७ अर्ब र अन्य वित्तीय संस्थाले १ खर्ब २२ अर्ब रुपैयाँ गरी ९ खर्ब १९ अर्ब रुपैयाँ बराबरको अन्तरबैंकिङ कारोबार गरेका छन् ।

गत वर्ष ९१ दिने ट्रेजरी विलको भारित औसत ब्याजदर ०.६३ प्रतिशत रहेकोमा चालु आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा बढेर ४.८६ प्रतिशत पुगेको छ । बैंकहरु अन्त बैंकिङ कारोबारको भारित औसत ब्याजदर ०.११ प्रतिशतबाट बढेर ४.९५ प्रतिशत पुगेको छ ।

वाणिज्य बैंकहरूको गत वर्षको पहिलो दिन महिनामा औसत आधारदर ७.७३ प्रतिशत रहेकोमा चालु आर्थिक वर्षको सोहीमा अवधिमा ७.५३ प्रतिशत रहेको छ ।

यसैगरी चालु आर्थिक वर्षको पहिलो दिन महिनामा निक्षेपको भारित औषत ब्याजदर ५.४३ प्रतिशत र कर्जाको औषत ब्याजदर ८.६९ प्रतिशत रहेको छ ।