८४ वर्षे विद्रोही, जसको ६७ वर्ष पुरानो क्रियाशील सदस्यता खोसियो

काठमाडौं । अन्यथा निर्णय नभए नेपाली कांग्रेससँग कृष्णलाल सापकोटाको ६७ वर्ष पुरानो राजनीतिक सम्बन्ध आजै तोडिएको छ ।

२०१२ सालमा नेपाली कांग्रेसको क्रियाशील सदस्यता लिएका चितवन कांग्रेसका पूर्व सभापति सापकोटाले ८४ वर्षको उमेरमा पार्टीभित्र विद्रोह गरे ।

भरतपुरमा दोस्रो पटक माओवादीलाई मेयर सुम्पने निर्णयको विरुद्ध सबैभन्दा पहिले उनै कृष्णलाल उत्रिएका थिए । पार्टीभित्र कारबाहीको डर वा प्रलोभनको प्रस्तावले धेरै क्रान्तिकारीलाई गलाएको कृष्णलालले धेरै पटक देखेका थिए । त्यसैले असन्तुष्ट पक्षको भेलामा कृष्णलालले भनेका थिए – हामीले छानेर स्वतन्त्र उठाउने उम्मेदवार भोलि उतै मिस्सिने खालको हुनुभएन । यहाँ उभ्याएर कबोल गराएर, कागज गराएर , भ्वाइस रेकर्ड गराएर उम्मेदवार बनाउनुपर्छ ।

कृष्णलालको यो सर्त कबोल गरेर स्वतन्त्र उम्मेदवार बन्न तयार भए– पूर्व सांसद जगन्नाथ पौडेल । शुक्रवार साँझसम्म पौडेललाई उम्मेदवारी फिर्ता लिन कांग्रेसका शीर्ष नेताहरूको आग्रह र दबाब जारी नै थियो ।

गृहमन्त्री बालकृष्ण खाण ३ दिन चितवनमै बसेर पहल गरे पनि पौडेलले उम्मेदवारी फिर्ता लिएनन् । निर्वाचन आयोगले तोकेको समयमा उम्मेदवारी फिर्ता नलिएसँगै पौडेल, उनका प्रस्तावका सापकोटा र समर्थक मिना खरेल कांग्रेसको आन्तरिक कारबाहीमा परेका छन् ।

कांग्रेस विधानले ‘पार्टीले प्रस्तुत गरेको उम्मेदवारविरुद्ध उम्मेदवारी दिने, प्रस्ताव र समर्थक’ साधारण सदस्यता समेत नरहने गरी स्वतः निष्कासित हुने व्यवस्था गरेको छ । त्यही व्यवस्था अनुसार पौडेल, सापकोटा र खरेलको क्रियाशील सदस्यता पनि खारेज हुनेछ ।

१९९५ सालमा म्याग्दीमा जन्मिएका सापकोटा बसाइँ सरेर चितवन झरेसँगै राजनीतिक गतिविधिमा सक्रिय थिए । १२ वर्षको उमेरमै २००७ सालको आन्दोलनका जुलुसहरूमा उनले सक्रिय सहभागिता जनाएका छन् ।

१७ वर्षको उमेरमा २०१२ सालमा कांग्रेसको क्रियाशील सदस्यता लिएका सापकोटा ८४ वर्षको उमेरमा कांग्रेसबाट अलग भएका छन् । यद्यपि कागजी आबद्धताको अन्त्यले प्रजातन्त्रप्रतिको प्रतिबद्धता नघट्ने सापकोटा बताउँछन् ।

‘कांग्रेस कि विधानले चल्छ कि बिपीको विचारले चल्छ । हामी बिपीको विचारले चलेका छौँ । विधानका कुरा गरेर कागजी कारबाही गर्दैमा केही फरक पर्ने वाला छैन । हाम्रो लडाइँ प्रजातन्त्र र कांग्रेसकै लागि हो’, सापकोटा भन्छन् ।

२०१५ सालमै शिक्षक पेसाबाट राजीनामा दिएर पूर्णकालीन राजनीतिमा होमिएका सापकोटाले पटक–पटक जेल जीवन बिताएका छन् ।

२०१७ सालमा प्रजातन्त्र खोसिएपछि देशभर प्रजातन्त्रवादीमाथिको दमन तीव्र भयो । चितवन कांग्रेसका संस्थापक बखानसिंह गुरुङको घरमा सेनाले आगो लगाइदियो । जिउधनको रक्षाका लागि राजनीतिक आस्था लुकाउनुपर्ने अवस्था बन्यो । त्यति बेला पनि कृष्णलालले आफ्नो आस्था लुकाएनन् । जिल्लाभरमा १ सय जना कांग्रेस भेट्न मुस्किल हुने बेलामा पनि संगठन गरी नै रहे ।

२०३१ सालमा चितवन कांग्रेसको सचिव बनेका सापकोटाले २०४४ सालपछि चितवन कांग्रेसलाई नेतृत्व दिए । २०४९ सालमा जिल्ला विकास समितिको सभापति बनेका सापकोटा जिविस महासंघको पनि अध्यक्ष बने ।

चितवन कांग्रेसलाई लामो समय नेतृत्व दिएका सापकोटालाई गिरिजाप्रसाद कोइरालाले २०६२ पछि कांग्रेसको केन्द्रीय आमन्त्रित सदस्य बनाएका थिए ।

अघिल्लो स्थानीय तहको निर्वाचनमै माओवादीसँग कांग्रेसको तालमेलको खिलापमा थिए, कृष्णलाल । त्यति बेला भरतपुरमा कसैसँग तालमेल नहुने भन्दै हस्तलिखित सन्देश सार्वजनिक गरेका थिए । यद्यपि अन्तिम समयमा सबैले पार्टीको निर्णय मान्न दबाब दिए । अन्तर्विरोध थाती राखेर उनी मौन बसे ।

अहिले फेरी माओवादीलाई भरतपुरको नेतृत्व दिने निर्णयमा उनले ‘व्रिदोह’ गरे । बुढेसकालमा गरेको विद्रोहका सबै क्षति व्यहोर्न उनी तयार छन् । बदलामा चितवनका कांग्रेसहरुको साथ चाहेका छन् ।

‘कांग्रेस भएर कांग्रेसमा भोट हाल्न नपाउने ? यति ठूलो विडम्बनाका विरुद्ध प्रजातन्त्रवादीहरुले विद्रोह गर्नै पर्छ’, सापकोटाको भनाई छ ।

गत वैशाख ३ गते उनको चौरासी भयो । चितवन कांग्रेसका नयाँ पुराना सबै नेता पुगेर उनलाई शुभकामना दिए ।

जीवनको ८४ औँ वसन्तमा सापकोटाले पार्टी जीवनबाट विद्रोह गरेका छन् । उनको विद्रोहले कस्तो परिणाम देला ? प्रतीक्षा वैशाख ३० को ।