गठबन्धनमा नेकपा एसको रणनीति- एमालेले जितेका सबै ठाउँ दाबी गर्ने, ४० सिटबाट नझर्ने

काठमाडौं । सत्ता गठबन्धन आगामी संसदीय चुनावसम्म जाने लगभग निश्चित भएका बेला गठबन्धनको तेस्रो ठूलो घटक नेकपा एकीकृत समाजवादीले आफ्नो शक्तिलाई कम नआँक्न कांग्रेस र माओवादीलाई आग्रह गरेको छ ।

गठबन्धनका पछिल्ला बैठकमा आफूले कांग्रेस-माओवादी नेतृत्वलाई नेकपा एसको अपमान नगर्न र आफूहरू एमालेको विद्रोही शक्ति हो भन्ने नबिर्सन पटक-पटक भनिरहेको अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले बताएका छन् ।

वागमती प्रदेश कमिटीको बैठकलाई सम्बोधन गर्ने नेपालले कांग्रेस-माओवादी नेतृत्वलाई आफूले ‘टोकिरहेको’ भन्दै स्थानीय चुनावमा गरेजस्तो दम्भ र अहंकार देखिए आउँने चुनावमा गठबन्धन सफल हुन नसक्ने चेतावनी दिएको बताए ।

त्यसो भए नेकपा एसको माग के हो त ? सो पार्टीका सम्मानित नेता झलनाथ खनालले आउँने प्रतिनिधिसभा चुनावमा कम्तीमा ४० सिट नेकपा एसले नपाए गठबन्धन हुन नसक्ने बताए । उनले कांग्रेस धोखेबाज शक्ति रहेकाले आफूहरूका लागि कांग्रेससँगको गठबन्धन फलदायी नहुने पनि बताए ।

खनालले भने, ‘कांग्रेसले हामीलाई भोटरमात्र बनायो, धेरै ठाउँमा माओवादीको पनि त्यस्तै भूमिका देखियो । हाम्रो भोट लिने तर हामीलाई नदिने । इलाममा मैले नै भोगेँ । त्यसैले गठबन्धनबाट हामीले फाइदा लिन सकेनौं । अब यसको गम्भीर समीक्षा हुनुपर्छ र एमालेले जितेका सिटमा हाम्रो दाबी रहन्छ ।’

एमालेले २०७४ सालको प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा वाम गठबन्धनबाट ९७ सिटमा उम्मेदवारी दिएर ८० सिट जितेको थियो । प्रत्यक्ष निर्वाचित ८० मध्ये हाल नेकपा एसमा १३ जना सांसद छन् ।

प्रदेश १ बाट झलनाथ खनाल इलाम,१ र भवानी खापुङ तेह्रथुम प्रत्यक्ष निर्वाचित हुन् । मधेशबाट प्रत्यक्ष निर्वाचित सांसद नेकपा एसमा छैनन् । वागमतीबाट काठमाडौं २ माधवकुमार नेपाल, ८ का जीवनराम श्रेष्ठ, ललितपुर २ का कृष्णलाल महर्जन र मकवानपुर २ का विरोध खतिवडा छन् ।

त्यस्तै गण्डकीबाट तनहुँ १ का किसान श्रेष्ठ, लुम्बिनीबाट पाल्पा २ का सोमप्रसाद पाण्डे,दाङ १ का मेटमणी चौधरी र दाङ ३ का हिराचन्द्र केसी छन् । कर्णालीबाट मुगुका गोपाल बम र डोल्पाका धनबहादुर बुढा छन् भने सुदूरपश्चिमबाट डोटीका प्रेम आले छन् ।

यीमध्ये माधव नेपाल काठमाडौं छाडेर रौतहटमा चुनाव लड्ने सम्भावना छ । किसान श्रेष्ठ र रामचन्द्र पौडेलको निर्वाचन क्षेत्र एउटै भएकाले त्यसको समाधान गठबन्धनबाटै खोजिने नेताहरू बताउँछन् । अरुको सन्दर्भमा क्षेत्र छाड्न गठबन्धनमा ठूलो समस्या देखिन्न ।

गठबन्धनमा कुन दलले प्रतिनिधिसभाका कति सिट पाउने भन्ने छलफल भएको छैन । यद्यपि नेताहरूबीच अनौपचारिक छलफलमा नेकपा एसबाट प्रत्यक्ष निर्वाचित सांसदहरू जति छन् त्यति ठाउँ छाड्ने सैद्धान्तिक कुरा भएको छ । अपवादबाहेक जो जुन क्षेत्रबाट जितेका छन् ती ठाउँ गठबन्धनले नेकपा एसलाई छाड्ने सम्भावना छ ।

गठबन्धनको कार्यदलमा रहेका माओवादीका एक नेताले भने, ‘अहिलेसम्म सिट बाँडफाँटमा पुगेका छैनौं । शीर्ष तहबाटै जिम्मेवारी दिएपछिमात्र त्यसमा प्रवेश गर्ने हो । मोटामोटी जसले जहाँ जितेको छ ती यथावत् राखेर एमालेले प्रत्यक्ष जितेका सिटहरू बाँड्ने हो । त्यसमा नेकपा एसका प्रत्यक्ष निर्वाचितबाहेक अरु घटाउँदा मोटामोटी ६५-७० सिटको बाँडफाँट होला ।’

२०७४ सालमा माओवादीले प्रत्यक्षतर्फ ३६ सिट जितेको थियो । त्यसमध्ये चारजना हाल एमालेमा छन् र ती ठाउँ रिक्त रहेका छन् । त्यसबाहेक ३२ सिट माओवादीको सुनिश्चित हुँदा कांग्रेसको २३ सिटमात्र छ । जबकी कांग्रेसले आउँने चुनावमा कम्तिमा ६० प्रतिशत सिट दाबी गरेको छ ।

नेकपा एसमा गएका बाहेक अहिले एमालेले जितेका सबै सिट कांग्रेसलाई छाड्दा पनि उसको भागमा ४० प्रतिशत पुग्दैन । नेकपा एसका सम्मानित नेता खनालले ४० सिटभन्दा तल नमान्ने बताइसकेका छन् ।

हालै सम्पन्न नेकपा एसको केन्द्रीय कमिटी बैठकमा पनि एमालेले जितेका सबै सिटमा दावी गर्ने र त्यसको आधा नछाड्ने कुरा नेताहरूले बताएका थिए । त्यो भनेको ८० मा दाबी गर्ने र ४० नछाड्ने हो । तर, गठबन्धनका नेताहरू भने नेकपा एसको स्थायी चुनावमा देखिएको जनमत हेर्दा उसलाई १३ सिट पनि दिन नसकिने बताउँछन् ।

त्यही भएरै अध्यक्ष नेपालले बारम्बार भन्ने गरेका छन्,‘गठबन्धनमा हामीलाई कम आँकलन नगरियोस्, हाम्रो शक्तिको अवमूल्यन नहोस् । हामी अपमान सहन जन्मिएका होइनौं । यदि कांग्रेस, माओवादीले पनि दम्भ देखाए भने एमालेकै हालत हुनेछ ।

कांग्रेसको जारी केन्द्रीय कार्य समिति बैठक शनिबार बोल्दै सभापति शेरबहादुर देउवाले आफूले प्रचण्ड र माधवलाई अलपत्र छाड्न नसक्ने बताएका थिए । देउवाले ओलीलाई छाडेर आएका माधव नेपाललाई आफूले छाड्न नमिल्ने बताएको केन्द्रीय सदस्य रामहरी खतिवडाले जानकारी दिए ।

उनले स्थायी चुनावमा पनि माधव नेपाललाई सडकमा छाड्न नसकिने भनेका थिए । केपी ओलीसँग विद्रोह गरेर आफूलाई प्रधानमन्त्री बनाउन सघाएकाले देउवाले माधव नेपाललाई अपमान गर्न चाहेका छैनन् । तर, सिट बाँडफाँटमा भने नेकपा एसको दाबी हैसियतभन्दा बढी भएको भन्दै गठबन्धनका नेताहरूले धरातल बुझ्न सुझाव दिइरहेका छन् ।