अनलाइन सट्टेबाजीले खोक्रो बनाउँदै अर्थतन्त्र

पछिल्लो समय नेपालमा अनलाइन सट्टेबाजी चिन्ताजनक रुपमा बढेको छ, जसले देशका युवा र कमजोर अर्थतन्त्रमा दूरगामी परिणाम ल्याएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले बढ्दो यस खतरा रोक्न प्रयास नगरेको होइन । तर पनि निश्चित भुक्तानी गेटवे र बेटिङ कम्पनीहरूसँग जोडिएका एजेन्टहरूको लापरबाहीका कारण भूमिगत जुवा उद्योग फस्टाउने क्रम जारी छ । सरकारले पनि अवैध जुवा खेल्ने गतिविधि रोक्ने प्रयास बढाएको छ । जुवा खेलाउने एजेन्टहरूको पहिचान र पक्राउ गर्ने कार्यलाई सरकारले तीब्र बनाएको छ ।

मनमोहक दृश्य र समृद्ध संस्कृतिका लागि प्रख्यात नेपाल अनलाइन सट्टेबाजीको अँध्यारो पक्षसँग जुधिरहेको छ । छिटो पैसा कमाउने लोभले मुख्यतया युवाहरूलाई जुवाको भर्चुअल संसारमा लोभ्याएको छ, जसले परम्परागत मूल्य मान्यता र आर्थिक स्थिरताको क्षयमा योगदान पुर्‍याएको छ । गाउँहरू पहिले नै यस लतको चपेटामा परेका थिए । जबकि शहरहरूले पनि बढ्दो ऋण र जुवासम्बन्धी मुद्दाहरूको दबाबमा उनीहरूको सामाजिक कपडाको मैदान देखेका छन् ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले यसअघि पूँजीलाई देश बाहिर जान नदिन र अर्थतन्त्र जोगाउन अनलाइन सट्टेबाजीमा प्रतिबन्ध लगाएको थियो । दुर्भाग्यवश, धेरै भुक्तानी गेटवेहरू अवैध लेनदेनमा पर्याप्त नियन्त्रण गर्न असफल भएका छन्, जसले उद्योगलाई निरन्तरता दिन अनुमति दिएको छ । यसले सट्टेबाजी कम्पनीहरूका लागि काम गर्ने एजेन्टहरूको विशाल नेटवर्कलाई भत्काउन थप चुनौतीपूर्ण साबित भएको छ ।

सरकारले अब यो समस्यालाई सम्बोधन गर्ने आवश्यकतालाई बुझेको छ र नियन्त्रण पुनः प्राप्त गर्न पर्याप्त प्रयास गरिरहेको छ । अधिकारीहरूले भूमिगत जुवा उद्योगको सफलतामा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका यी मायावी एजेन्टहरूलाई पहिचान गर्न र पत्ता लगाउन अथक प्रयास गरिरहेका छन् ।

नेपालमा अनलाइन सट्टेबाजी बढ्नु आर्थिक चिन्तामात्र होइन, सामाजिक संकट पनि हो, जसले विशेष गरी युवा पुस्ता गलत बाटोमा डोर्‍याउँछ । युवाहरूलाई सजिलो पैसाको लोभबाट टाढा लैजान र जुवाको लतको विनाशकारी नतिजा महसुस गर्न गराउन शिक्षा र सचेतनाका कार्यक्रम सञ्चालन गर्नु अपरिहार्य भइसकेको छ ।

सरकारले भुक्तानी गेटवेहरूको कडा निगरानी गर्दै गैरकानूनी लेनदेन पत्ता लगाउन र रोक्न वित्तीय संस्थाहरूसँग सक्रिय सहकार्य गर्दै आएको छ । त्यस्तै अनलाइन सट्टेबाजीका खतराबारे जनचेतना जगाउने कामसमेत सरकारले गर्दै आएको छ । नागरिकहरूलाई जुवासँग सम्बन्धित कुनै पनि संदिग्ध गतिविधि रिपोर्ट गर्न प्रोत्साहित पनि गर्दै आएको छ ।

रेमिट्यान्समा निर्भरका कारण पहिलेदेखि नै नाजुक रहेको नेपालको अर्थतन्त्र अवैध सट्टेबाजीमार्फत पैसाको निकासका कारण थप तनावग्रस्त बनेको छ । यस भूमिगत अर्थतन्त्रमा डिस्पोजेबल आम्दानी जम्मा भएकोले रोजगारी र आर्थिक वृद्धिमा असर पारेको छ । जसले स्थानीय व्यवसायीहरू पीडित छन् ।

नेपालमा अनलाइन सट्टेबाजी बढ्नु आर्थिक चिन्तामात्र होइन, सामाजिक संकट पनि हो, जसले विशेष गरी युवा पुस्ता गलत बाटोमा डोर्‍याउँछ । युवाहरूलाई सजिलो पैसाको लोभबाट टाढा लैजान र जुवाको लतको विनाशकारी नतिजा महसुस गर्न गराउन शिक्षा र सचेतनाका कार्यक्रम सञ्चालन गर्नु अपरिहार्य भइसकेको छ ।

एजेन्टहरू ट्र्याक गर्ने र भुक्तानी गेटवेहरूको नियन्त्रणलाई सुदृढ पार्ने, अनलाइन सट्टेबाजी उद्योगमा लगाम लगाउने सरकारको महत्त्वपूर्ण कदमहरू हुन् । तथापि, यो एक चुनौतीपूर्ण लडाइँ हो । जुन लडाइँको सफलता वित्तीय संस्थाहरू, प्रविधि कम्पनीहरू र जनतालगायत सबै सरोकारवालाहरूको प्रतिबद्धतामा निर्भर हुनेछ । देशका युवाहरूलाई बचाउन र अर्थतन्त्रलाई अनलाइन सट्टेबाजीको चंगुलबाट जोगाउन सबै एक ढिक्का भएर यसविरुद्ध लाग्नुको विकल्प छैन ।