‘झ्याउरे छन्द’बारे विमर्श

काठमाडौं । नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले झ्याउरे छन्द नेपालको मौलिक छन्द भएको बताएका छन् ।

नेपाली मौलिक झ्याउरे छन्दलयको उत्थान गर्ने ध्येयले नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान र काव्य घर नेपाल मिडिया प्रालिको सहकार्यमा ‘झ्याउरे छन्दलय कविता लेखन’ विषयक विमर्श कार्यक्रममा उनले मानव सभ्यता सुरु भएदेखि नै प्रचलनमा आएको झ्याउरे छन्दलय पुस्तान्तरण हुँदै आएको बताए ।

हाम्रा वेद, ऋचा र मुन्धुमलगायतका कैयौं ग्रन्थ लयबद्ध भएकाले नै सहज रूपमा पुस्तान्तरण हुन सकेको भन्दै उनले महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाले रचेको मुनामदनले झ्याउरे छन्द स्थापित गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको बताए ।

कार्यक्रममा अभियन्ता कवयित्री रेणुका भट्टराईले झ्याउरे छन्द पुनर्जागृत गर्न खेलेको भूमिकाबारे चर्चा भएको थियो ।

नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका प्राज्ञ परिषद् सदस्य तथा पद्य काव्य विभाग प्रमुख बाबा बस्नेतले मौलिक नेपाली झ्याउरे छन्दलयको जगेर्ना गर्न प्रज्ञा प्रतिष्ठान प्रतिबद्ध रहेको बताइन् । आफूले पनि झ्याउरे छन्दलयमा गाएको चर्चा गरिन् ।

शब्दयात्रा प्रकाशनका अध्यक्ष तथा स्रष्टा हरि मञ्जुश्रीले पौराणिक ग्रन्थ यजुर्वेद र सामवेदलगायतमा झ्याउरे छन्दलय रहेको चर्चा गर्दै झ्याउरे विधासँग सम्बन्धित सङ्गिनी, ख्याली, खैँजडी, भजन र मारुनी भाकाको संवर्द्धन गर्नेबारे जोड दिए ।

प्रा.डा. राजाराम सुवेदीले नेपाली इतिहासका कतिपय कुराको खोजी गर्ने हो भने झ्याउरे भाकामा गाएको बताए । मूलतः गाउँघरका मौखिक गीतहरू पुस्तान्तरण हुँदै आएको र तिनमा पनि झ्याउरे छन्दलय रहेको उनले बताए ।

जनगायक जीवन शर्मा, प्रा.डा. वीणा पौड्याल, प्रा.डा. ध्रुव भट्टराई, डा. शैलेन्दुप्रकाश नेपाल र भाषाविद् चूणामणि गौतमलगायतले मौलिक नेपाली झ्याउरे छन्दलयका बारेमा आआफ्नो धारणा राखेका थिए ।

कार्यक्रममा इन्दिरा ढकाल, पवित्रा दाहाल, मञ्जिला अनिल, हरिराम प्याकुरेल, ढुण्डीराज पोखे्रल, शान्ति पौडेल, नरहरि प्रेमी र डाक्टर जनपालीलगायतले ‘झ्याउरे छन्द’ कविता वाचन गरे ।