प्रदीप गिरीको स्मृति सभालगत्तै धनराजले किन कोट्याए ४९ वर्षअघिको हत्याकाण्ड र सुराकी प्रसंग ?

काठमाडौं । पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवा र महामन्त्री गगन थापाले स्वर्गीय प्रदीप गिरीलाई बीपी कोइरालापछिको चिन्तकको मान्यता दिए लगत्तै उपसभापति तथा कानून मन्त्री धनराज गुरुङको व्यंग्यात्मक ट्विट आएपछि कांग्रेस पङ्क्तिमा खैलाबैला मच्चिएको छ ।

सोमवार केन्द्रीय कार्यालय सानेपामा गिरीको स्मृतिसभालगत्तै गुरुङले गरेको ट्विटमा भनिएको छ ‘सशस्त्र क्रान्तिका लागि खगेन्द्र दाहाल र गोकर्ण कार्की बनारसबाट आउँदा सिरानी भित्र लुकाएर ल्याएको ग्रिनेट सहित सुराकीका कारण थानकोटमा पक्राउ परेपछि २०३१ साल असोज १३ गते खगेन्द्र र गोकर्णलाई जेल चलानको नाममा मध्यरातमा नख्खु ओरालोमा लगेर गोली हानेर मारियो। सुराकी को ?’

प्रदीप गिरीको स्मृति कार्यक्रममा समेत नदेखिएका गुरुङले उक्त हत्याकाण्डका सुराकी को हुन् ? भनेर प्रश्न उठाए लगत्तै कांग्रेस पङ्क्तिमा ४९ वर्षअघिको इतिहास खोतल्न थालिएको छ ।

गुरुङले उक्त काण्डको सुराकी भनेर स्वर्गीय प्रदीप गिरीलाई इंगित गरेको कांग्रेस नेताहरूले बताएका छन् । कांग्रेस वृत्तमा गिरी र नरबहादुर कार्कीलाई उक्त घटनाका सुराकी मान्ने कतिपय जमात छन्,त्यसमा उपसभापति तथा मन्त्री गुरुङ समेत मिसिएका हुन् ।

गुरुङले गरेको दाबीमा दुई वटा तथ्य गलत रहेको ओखलढुंगा सशस्त्र विद्रोहमा संलग्न एक नेताले बताए । उनका अनुसार बनारसबाट हतियार बोकेर आएका खगेन्द्र दाहाल होइन ठगी दाहाल, लीला दाहाल र गोकर्ण कार्की थिए ।

यो पनि पढ्नुहाेस्- प्रदीप गिरी बीपीपछिकै ठूलो समाजवादी चिन्तकः सभापति देउवा (भिडिओ)

दोस्रो चाहिँ उनीहरू थानकोटबाट होइन मकवानपुरको भैँसेबाट समातिएका थिए । उनीहरू निर्वासनबाट पार्टीको सम्पर्कमा उता कोइराला परिवारले पठाएको सामग्री बोकेर आएका थिए ।

उक्त हत्याकाण्डबारे छापिएका कतिपय लेख रचना र किताबमा उल्लेख भए अनुसार ठगी र गोकर्णलाई झोलाभित्र के सामान छ भन्ने थाहा थिएन । उनीहरू पार्टी सम्पर्कमा जाने र सामान बुझाउने मात्र योजनामा थिए ।

उनीहरू आउनुअघि शैलजा आचार्यको भारतस्थित कोठामा तकियाभित्र सिलाएर सामान राखिएको थियो । सामान राख्दाका साक्षी नोना कोइराला, शैलजा आचार्य र प्रदीप गिरी मात्र थिए भन्ने कुरा कतिपय लेखहरूमा भेटिएको छ ।

भैँसेमा उनीहरू समातिएपछि २०३१ साल असोज १३ गते ठगी, लीला, खगेन्द्र र गोकर्णलाई नख्खुमा जेल सार्ने बहानामा हत्या गरिएको थियो । उक्त स्थानमा अहिले पनि उनीहरूको शालिक छ । खगेन्द्रलाई लीला र ठगी पक्राउपछि काठमाडौंमा समातिएको थियो ।

लीलाका छोरा बालकृष्ण दाहाल गिरिजाप्रसाद कोइराला बाँचुन्जेल उनको स्वकीय सचिव थिए । दाहाल हाल कांग्रेसको ओखलढुंगाको राजनीतिमा सक्रिय छन् ।

सो घटनापछि गिरी कोइराला परिवारबाट टाढिएको बताइन्छ भने शैलजासँगको सम्बन्ध पनि सोही घटनापछि टुटेको कतिपयको दाबी छ । सो घटनापछि गिरी वैरागिएर दक्षिण भारततिर गएको रेवती रमण सुवेदीले एक पटक लेखेका थिए ।

मन्त्री गुरुङले भनेको खगेन्द्र दाहाल भने अन्यत्रै मारिएका थिए भने पेशल दाहाल ओखलढुंगामा मारिएका थिए । कांग्रेसले ओखलढुंगा विद्रोह भनेर गरेको सशस्त्र क्रान्तिमा ठूलो क्षति भएको थियो ।

स्वर्गीय गिरीको स्मृति दिवसकै दिन पारेर उपसभापति तथा कानूनमन्त्री गुरुङले अप्रमाणित कुरालाई किन उठाए ? कांग्रेस वृत्तमा यो प्रश्न पनि उठेको छ ।

धनराजको ट्विटमा पसेर कांग्रेस नेता तथा विश्लेषक लोकेश ढकालले लेखेका छन्- पार्टी पङ्क्तिमा त त्यसवेला बनारसतिरै वस्ने, यो योजना बनाउँदा बैठक मै भएका कांग्रेसीले सुराकी गऱ्या भन्ने सुन्दै आएको हो । यहाँ भन्न भएन । यो कुरा त धनराजजीलाई पनि पक्कै थाह होला नै ।

प्रदिप गिरीलाई खुमबहादुरको थप्पड

कांग्रेसका पूर्वसभापति गिरिजाप्रसाद कोइरालाको स्वकीय सचिव रहेका बालकृष्ण दाहालद्वारा सम्पादित तथा लिखित पुस्तक ‘ओखलढुंगाका पाँच अमर शहिद र तिनका श्रृजना’ मा समेत गिरीलाई चार कांग्रेसका कार्यकर्ता बमसहित गिरफ्तार भएपछि सुराकीको आशंकामा पार्टीबाट निकालिएको कुरा उल्लेख छ । २०३१ साल असोज १३ गते नख्खु कारागारबाट निकालेर मारिएका चारसहित लिलानाथ, ठगी, गोकर्ण र खगेन्द्र थिए । बालकृष्ण दाहाल लीलानाथका पुत्र हुन् ।

गिरीले सुराकी दिएको आरोपमा त्यसबेला बीपीसँगै बनारसमा बसेका युवा खुमबहादुर खड्काले गिरीलाई ‘थप्पड’ लगाएका थिए । आफूलाई सुराकीको आरोप लगाएको र कुटपिट समेत भएको भन्दै नेता गिरी बनारसबाट नयाँ दिल्ली गएका थिए । प्रदीप गिरी बनारसबाट नयाँ दिल्ली सरेको र चारजना कांग्रेस बमसहित गिरफ्तारमा परेपछि तुलसी गिरी नेपालको प्रधानमन्त्री बनेका थिए ।

‘ धेरै घटनाक्रम र परिवेशले सो घटना सुराकीकै आधारमा भएको भनेर मेरो पुस्तकमा उल्लेख छ’, पुस्तकका लेखक बालकृष्ण दाहालले बताएका छन् ।