चिनियाँ राष्ट्रपति सी पत्नीले गाएको चर्चित सगरमाथा गीत (भिडिओ)
२०८० असोज १९ गते ९:१३
बेइजिङ । छ दशक अगाडि लेखेको किताबमा नेपालका विज्ञ टोनी हागनले सगरमाथा नेपाल र चीनको आधा आधा भएको भनेर लेखेका छन् ।
बीपी कोइरालाले भूमिका लेखेको र अंग्रेजी, जर्मन, फ्रान्सेली र जापानी भाषामा प्रकाशन भएको ‘नेपालको चिनारी’ पुस्तकमा हागनले लेखेका छन्, ‘सन १९६० को दशकमा नेपाल–चीनबिच सीमा रेखाबारे पछिल्लो सहमति कायम भयो, जसअनुसार सगरमाथाको चुचुरो दुवै देशको भागमा आधा आधा पर्छ भने सगरमाथाको दक्षिणी पाटाका सम्पूर्ण हिम चुचुराहरु नेपालको भागमा पर्दछन् ।’
टोनीहागन छ दशक अगाडि प्रष्ट भएको र नेपाल–चीनले छ दशक अगाडि नै सगरमाथामा आधा आधामा सम्झौता गरे पनि नेपाल र चीन दुवै देशमा अहिलेसम्म आम जनमानस प्रष्ट छैन । नेपालीलाई लाग्छ– सगरमाथा सबै नेपालको हो । चिनियाँलाई लाग्छ- सगरमाथा सबै चीनको हो ।
नेपालमा सगरमाथा, चीनमा चोमोलाङ्मा र विश्वभर माउन्ट एभरेस्ट भनेर चिनिएको सर्वोच्च शिखर सगरमाथालाई बिम्ब बनाएर कलामा प्रस्तुत गर्ने चलन पनि विश्वभर छ । चीनमा पनि छ । यसको एक उदाहरण हो वर्तमान चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ पत्नि तथा चिनियाँ फ्रस्ट लेडी फङ्गली युआन । फङ्गलीले सगरमाथाको बारेमा एक गीतै गाएकी छन् ।
चिनियाँ राष्ट्रपति सी पत्नी मात्रै नभएर चीनकी एक लोकप्रिय लोक गायिका फाङ्गलीले धेरै गीत गाएकी छन् । त्यसमा एक सगरमाथाको गीत हो ।
उनले सगरमाथाको गीत गाएको प्रसंग चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियो सिआरआईका विदेशी विज्ञ तथा लेखक चेतनाथ आचार्यले २०७४ मा बजारमा ल्याएको पुस्तक ‘चीन चियाउँदा’ मा उल्लेख गरेका छन् । उनले साढे दुई दशक अगाडि गीत गाएकी थिइन । अहिले पनि चिनियाँ र पश्चिमा सामाजिक सञ्जालहरूमा उक्त गीत भेट्न सकिन्छ ।
सन् १९८० को दशकमा लोकसंगीतमा स्नातकोत्तर गर्ने प्रथम चिनियाँ महिला पनि उनै भएको चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय रेडियो सिआरआईका विदेशी विज्ञ तथा २०७५ मा प्रकाशित पुस्तक ‘निहाउ नमस्ते’का लेखक लक्ष्मी लम्साल ‘लक्ष्मीपूजा’ले लेखेका छन् ।
https://youtu.be/L0EBEIbP-cQ
१८ वर्षको उमेरमा चिनियाँँ जनमुक्ति सेनामा प्रवेश गरेकी उनी मानार्थ मेजर जनरलसम्म बनिन् । सन १९८७ मा सीसँग विवाह गरेकी फङ्गलीको झुकाव तिब्बती संस्कृति र तिब्बती बौद्ध धर्ममा भएको भनिन्छ । त्यसैको कारण उनले सगरमाथाको गीत गाएको मानिन्छ । गीतमा प्रयोग भएको ध्वनिमा भरपुर तिब्बती स्वाद देखिन्छ ।
चाङ युङ्फैले लेखेको र फङ्गली युआनले चिनियाँ भाषामा गाएको ‘चोमोलाङ्मा’ गीतको नेपाली खेस्रा भावानुवाद यस्तो छ:
सगरमाथा
सगरमाथा
तिमी मानव हृदयहरूमा चुलिएकी छौँ
तिमी निलो आकाश मुनि उभिएकी छौँ
तिमी प्रेमिल सूर्योदयले केल्साङ फूल सजाउँछौँ
तिमी सारा हिमालयहरू भरि इजोरिया छर्किन्छौँ
सगरमाथा
सगरमाथा
म कत्ति कत्ति आत्मिक तारहरु बजाउन चाहन्छु
आयु विहीन शब्दहरू तिमी तर्फ बगिरहेका छन्
म तिमीलाई माया गर्छु
सगरमाथा तिमी मुटुमा छौँ
सगरमाथा
सगरमाथा
तिमी प्याराहरूको सपनामा हिँड्छौँ
तिमी उच्च भेगका सङ्कलकसँग हाँस्छौँ
तिम्रो इज्जतदार आत्मा सूर्य किरणसँगै चम्कन्छ
तिमी पृथ्वी आमालाई बतासको बेग पठाएर न्यानो बनाउँछौ
सगरमाथा
सगरमाथा
म कसरी कसरी उत्साहित गाउँमा उफ्रन चाहन्छु
सगरमाथा तिमीमा समर्थित एक श्वेत खँदा
दैवी सगरमाथा
सगरमाथा
सगरमाथा
प्रकाशित: २०८० असोज १९ गते ९:१३
प्रतिक्रिया
सम्बन्धित खवर
