प्रतिवेदनहरू गठबन्धनको छायाँ जस्तो भए, अब कांग्रेसले चुनाव एक्लै लड्ने निर्णय लिनुपर्छ : शेखर कोइराला

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका नेता डा. शेखर कोइरालाले केन्द्रीय समितिको बैठकमा पेश भएका प्रतिवेदनहरु गठबन्धनको छायाँ जस्तो भएको टिप्पणी गरेका छन् ।

बैठकमा उपसभापति पूर्णबहादुर खड्का, महामन्त्रीद्वय गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्माले पेश गरेको प्रतिवेदनमाथि नेता कोइरालाले यस्तो टिप्पणी गरेका हुन् ।

उनले बैठकमा आफ्नो १६ बुँदे धारणा राख्दै भने, ‘यहाँ प्रस्तुत प्रतिवेदन र दस्तावेजहरू हेर्दा कता कता गठबन्धनको छायाँ परेको हो कि जस्तो देखियो । महासमिति बैठकमा प्रस्तुत हुने प्रस्ताव कांग्रेस पार्टीको मौलिकतामा आधारित देखिएन ।’

उनले हरेक तहका निर्वाचनमा अब उप्रान्त नेपाली कांग्रेसले कुनै राजनीतिक दलसँग चुनावी गठबन्धन वा तालमेल गर्न नहुने मत राखे ।

उनले थपे, ‘अहिले संविधानमा भएको निर्वाचन प्रणालीले कुनै पनि दलको बहुमत आउने सम्भावना देखिँदैन । तसर्थ, संविधान संशोधनमार्फत निर्वाचन प्रणाली परिवर्तन गर्न सबै राजनीतिक दलहरुसँग संवादको लागि नेपाली कांग्रेसले पहल गर्नुपर्छ ।’

उनले पार्टीको विधानमा धेरै त्रुटि भएकाले महासमितिको बैठकले विधान संशोधन मस्यौदा समिति बनाएर समयानुकूल परिमार्जन गर्न आवश्यक रहेको औंल्याए ।

महामन्त्री थापाले पेश गरेको १५औं महाधिवेशनको कार्यतालिका महासमितिको बैठकले कार्यान्वयनको सुनिश्चितता गर्नुपर्नेमा नेता कोइरालाले जोड दिए ।

उनले देशमा व्याप्त भ्रष्टाचार र आर्थिक अनुशासनहीनताले सुशासनलाई सुनिश्चित गर्न नसकेको बताए ।

उनले थपे, ‘राज्यको विभिन्न अंगमा फैलिएको भ्रष्टाचारलाई कडाइका साथ नियन्त्रण गर्नुपर्छ । मन्त्रिपरिषद्ले गर्ने सबै निर्णय नीतिगत नभई विषयगत र प्राविधिक पनि हुन सक्छन् । अनुसन्धान गर्ने निकाय, अदालत र कानूनका बीचमा तालमेल नहुने हो र मन्त्रिपरिषद्का सबै निणर्यलाई नीतिगत मानेर भ्रष्टाचार छल्ने आधार बनाइन्छ भने लोकतान्त्रिक संविधान र लोकतन्त्र जनआक्रोशले संकटमा पु¥याउन सक्छ । यसमा कांग्रेसले बेलैमा विचार गर्नुपर्ने हुन्छ ।’

कानूनको नजरमा सबै बराबर हुन् भन्ने मान्यता स्थापित गर्न लाग्नुपर्ने उनको भनाइ छ।

शेखरले बैठकमा राखेको १६ बुँदे धारणाः

आफ्नो इतिहासको गुणगानमात्र गाउनु र यथास्थितिमै रमाउने बानी परिवर्तन गरौं । सबै समस्यालाई मार्गचित्रसहित भरोसायुक्त समाधान दिने काम गरौं । कतै हाम्रो असक्षमताका कारणले त निराशा बढिरहेको छैन ? यसबारे सुक्ष्म विश्लेषण गर्दै सक्षमताको खोजी गरौं ।

१) महासमिति जस्तो महत्वपूर्ण कार्यक्रममा नेपाली कांग्रेसका २९ वटा संसदीय निर्वाचन क्षेत्र र केही भातृ तथा शुभेच्छुक संस्थाको प्रतिनिधित्व नहुने अवस्था छ। यो गम्भीर विषयलाई तुरुन्त टुङ्ग्याऔँ।

२) यहाँ प्रस्तुत प्रतिवेदन र दस्तावेजहरू हेर्दा कता(कता गठबन्धनको छायाँ परेको हो कि जस्तो देखियो। महासमिति बैठकमा प्रस्तुत हुने प्रस्तावहरू कांग्रेस पार्टीको मौलिकतामा आधारित हुनुपर्थ्यो त्यो देखिएन।

३) विधान लोकतान्त्रिक पार्टीको मेरुदण्ड हो। कांग्रेस पार्टीको विधानमा धेरै त्रुटीहरू छन, जसले गर्दा सांगठनिक गतिबिधिमा बाधा आइरहेको छ। यो महासमितिको बैठकले ुविधान संशोधन मस्यौदा समितिु बनाएर विधानलाई समयानुकुल परिमार्जन गर्न जरुरी छ।

४) महामन्त्रीज्यूको सांगठनिक प्रस्तावमा १५औँ महाधिवेशनको कार्यतालिका आएको छ। यो महासमितिको बैठकले त्यो कार्यान्वयनको सुनिश्चितता गरिनु पर्छ।

५) आएका प्रस्तावहरूमा धेरै राम्रा कुराहरू समेटिएका छन तर यतिले मात्रै युवामा आशा जगाउन सकिँदैन। रोजगारी सिर्जना, सुशासन कायम गर्ने, उद्योगी, व्यवसायीका मागहरू संशोधन हुने गरी थप स्पष्ट हुनुपर्छ ।

६) कृषि क्षेत्रमा मलखाद, सिँचाई, बजार लगायतका कुराको संशोधन गर्ने गरी थुप्रै रोजगारीका अवसर सिर्जना गर्न सकिन्छ। त्यसैगरी सूचना, प्रविधि क्षेत्रमा सफ्टवेयर निर्यात, डिजिटल नोम्याड लाई राम्रो वातावरण बनाएर र हाम्रो उर्जा र पर्यटन क्षेत्रलाई लगानीको माहोल सिर्जना गरेर दिगो रुपमा रोजगारी सिर्जना गर्न सकिन्छ।

७) रेमिट्यान्सको व्यबहारिक विकल्प के के हुन सक्छन् ? रोजगारीका लागि मात्र नेपालीहरू विदेश जादैनन्। रोजगारीसँग नजोडिने सम्पन्नहरू पनि यहाँको वातावरण र निराशा देखेर पढ्न लगायत विभिन्न बहानामा बाहिरिने गर्दछन। यस विषयमा दस्तावेजमा उचित समाधान देखिएन ।

८) सामाजिक नीतितर्फ सामुदायिक विद्यालयको उत्थान, विश्वविद्याललाई राजनीति मुक्त र कक्षा सञ्चालनमा भन्दा अनुसन्धानमा प्राथमिकता, प्रभावकारी स्वास्थ्य बिमा, बृद्ध भत्तामा पुनरावलोकन, यातायातलाई राज्यको दायित्वमा लिनुपर्ने विषयमा स्पष्टता जरुरी छ।

९) पर्यटन प्रवर्धनमा हामीले जोड दिनुपर्यो। साथै अर्कोतर्फ बहुजातीय, बहुभाषिक, बहु धार्मिक र बहु सांस्कृतिक महत्व बोकेको देशमा धार्मिक पर्यटनलाई बढावा दिने ठोस नीति तथा कार्यक्रम ल्याइनु पर्छ।

१०) भ्रष्टाचार र सुशासनका सम्बन्धमाः देशमा व्याप्त भ्रष्टाचार र आर्थिक अनुशासनहिनताले सुशासनलाई सुनिश्चित गर्न सकेको छैन। तसर्थ राज्यको विभिन्न अंगमा फैलिएको भ्रष्टाचारलाई कडाइका साथ नियन्त्रण गर्नु पर्दछ।

मन्त्रिपरिषद्ले गर्ने सबै निणर्य नीतिगत नभई विषयगत र प्राविधिक पनि हुन सक्छन्। अनुसन्धान गर्ने निकाय, अदालत र कानुनका बीचमा तालमेल नहुने हो र मन्त्रिपरिषद्का सबै निणर्यलाई नीतिगत मानेर भ्रष्टाचार छल्ने आधार बनाइन्छ भने लोकतान्त्रिक संविधान र लोकतन्त्र जनआक्रोशले संकटमा पुर्याउन सक्छ। यसमा कांग्रेसले बेलैमा विचार गर्नु पर्ने हुन्छ।

कानूनको नजरमा सबै बराबर हुन भन्ने मान्यता स्थापित गरिनुपर्छ ।

११) बेरोजगारी समस्या सम्बन्धमाः हाम्रो देशको विकास र सुशासनको प्रमुख बाधक बेरोजगारी समस्या र युवा पलायन हो। यसको विस्तृत अध्ययन गरी समस्या समाधानका सूत्र पहिल्याउन एक उच्चस्तरीय कार्यदल बनाउन आवश्यक देखिन्छ।

१२) सहकारी, वित्तीय संस्था र पीडितहरूको समस्या सम्बन्धमाः हालसालै सहकारी र लघुवित्तमा देखिएको देशव्यापी समस्याको परिणाममुखि समाधान खोज्दै पीडितहरूलाई यथोचित न्याय दिनुपर्ने। देशको समग्र अर्थतन्त्रमा यस क्षेत्रको योगदानलाई सुनिश्चित गर्न अल्पकालिक र दीर्घकालिक नीति निर्धारण गर्नुपर्ने।

१३) हरेक तहका निर्वाचनमा अब उप्रान्त नेपाली कांग्रेसले कुनै राजनीतिक दलसंग चुनावी गठवन्धन वा तालमेल गर्नु हुँदैन। अहिले संविधानमा भएको निर्वाचन प्रणालीले कुनै पनि दलको बहुमत आउने सम्भावना देखिंदैन। तसर्थ संविधान संशोधनमार्फत निर्वाचन प्रणाली परिवर्तन गर्न सबै राजनीतिक दलहरूसँग संवादको लागी नेपाली कांग्रेसले पहल गर्ने।

१४) पार्टी र पार्टीका तर्फबाट निर्वाचित जनप्रतिनिधि बीचमा समस्या चुलिँदो छ, त्यसलाई समन्वय गर्न पार्टी तहमै स्थायी सयंन्त्र निर्माण गरिनु पर्छ।

१५) अधिबेशनबाट मात्रै लोकतान्त्रिक पार्टी जीवन्त रहने हुँदा पार्टीका सम्पूणर् भातृ एवं शुभेच्छुक संघसंस्थाहरूको अधिवेशन यथाशक्य छिटो गरिनुपर्छ र तदर्थवादबाट संगठन चलाउने मानसिकता त्याग्नु पर्छ।

१६) जनसम्पर्क समितिः हामीले डायस्पोरालाई बढि नै मान्यता दियौँ। अब परम्परागत तरिकाले जनसम्पर्क समिति चल्न सक्दैन। यसलाई परिमार्जित तरिकाले चलाउन जरुरी छ।

जनसम्पर्क समितिबाट केन्द्रीय कार्यसमितिमा प्रतिनिधित्व गराउनको लागी जनसम्पर्क समिति मध्यबाटै एकजना केन्द्रीय सदस्य निर्वाचित हुने प्रावधान विधानमा राखिनु पर्छ। नेपाली जनसम्पर्क समितिको अन्तराष्ट्रिय समिति ९विश्व संजाल० बनाई अन्तराष्ट्रिय समितिको सभापतिलाई कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसमितिको पदेन सदस्य हुने व्यवस्था गरौँ।

जसले गैरआवासीय नेपालीको राहदानी लिएका छन्, सूची तयार गरी उनीहरूको विज्ञता नेपालमा कसरी प्रयोग गर्ने भन्ने बारेमा पार्टीले विशेष पहलकदमी लिनु पर्छ र गैरआवासिय नेपालीबाट दुईजनालाई आमन्त्रित सदस्यकारुपमा केन्द्रीयकार्यसमितिमा सहभागी हुने व्यवस्था गरिनुपर्छ।

यिनै विषयहरूमा अविलम्ब ध्यान दिई महासमितिको बैठकलाई फलदायी एवं उपलब्धिमूलक बनाएर अघि बढ्दै अबदेखि पार्टीमा कसैप्रति कुनै प्रकारको अन्याय हुनेछैन भन्ने प्रत्याभूति दिन सक्नुपर्छ ।