लोक दोहोरीमा विकृति रोक्न प्रतिष्ठान सक्रिय बनेपछि ज्योती मगर आक्रोशित, फेसबुकमा निरन्तर भँडास पोख्दै

काठमाडौं । गायिका ज्योती मगर केही दिनदेखि ब्याक टु ब्याक फेसबुकमा लोक दोहोरी प्रतिष्ठालाई गालीगलौज र कटाक्ष गरिरहेकी छन् । लोक दोहोरीमा भित्रिएको छाडापान नियन्त्रण गर्न प्रतिष्ठान सक्रिय भएपछि उनको पारो तातेको हो ।

प्रतिष्ठानको अभियानविरुद्ध ज्योतीले चारवटा लामा–लामा स्टाटस लेखिसकेकी छन् । यो प्रसंग चाहीँ गत जेठ २८ गतेबाट सुरु भएको हो । दोहोरी गीतलाई असभ्य बनाएको भन्दै राष्ट्रिय लोक तथा दोहोरी गीत प्रतिष्ठान नेपालले केही कलाकारहरुलाई स्पष्टीकरण सोधेको थियो ।

यसअघि हास्य कलाकार रहेकी र पछिल्लो समय आफ्नै युट्यूबमा दोहोरी सञ्चालन गरिरहेकी नविना सिलवाल ‘खुईली’ सहित रिया खड्का, नवराज काप्री ‘धादिङ भाले’, सलिना नेपाली, शर्मिला रायमाझी, सीताराम परियार, तारा थापा, शंकर सुनार, सागर बिसी र सुशीला लामाको दोहोरीमा व्यापक जनगुनासो आएपछि प्रतिष्ठानले एकसाथ प्रष्टीकरण सोधेको हो ।

लोकदोहोरी गीतको नाममा प्रकाशित श्रव्यदृश्यले समाज, संस्कृति र समग्र लोकसंगीत क्षेत्रलाई पारेको नकारात्मक प्रभावप्रति सचेत गराउँदै उक्त श्रव्यदृश्य युट्यूवलगायत सामाजिक सञ्जालबाट हटाई आगामी दिनमा त्यस प्रकारका गतिविधि नगर्न नगराउन प्रतिष्ठानले सचेत गराएको थियो । गायिका रिया खड्काले फेसबुकबाट खुला पत्रमार्फत सार्वजनिक स्पष्टीकरण दिएकी थिइन् ।

त्यही दिन ज्योती मगरले पनि फेसबुकमा लामो स्टाटस लेख्दै प्रतिष्ठानविरुद्ध आक्रोश पोखिन् । उनको स्टाटस मुख्य अंश यस्तो थियो:

लोक संस्कृति बचाउनु हाम्रो जिम्मेवारी हो । संस्कृति बिगार्नेलाई कारबाही गर्छांै भन्ने ‘लाटो देशको गाँडो तन्नेरीले यी प्रश्न को जवाफ दिनु होला । लोक दोहोरी गीत तिम्रा बाउका बिर्ता हुन् र तिम्ले जसरी गर भन्छौ त्यसरी गर्नलाई ? तिम्रो संस्थाले अरु कलाकारको चुलो बाल्देको छ र हक जताउनलाई ? तिम्रो संस्थालाई कुन संविधानले अधिकार देको छ स्वतन्त्र कलाकारको सिर्जना माथि औला उठाउन र कार्बाही गर्न ? व्यक्तिगत स्वतन्त्रतामाथि हस्तक्षेप गर्ने अधिकार कोले दियो ? अहिले आएका लाइभ दोहोरीहरु मेरो परिवारसँगै बसेर मैले त सुन्न सकेँ, तिम्रा परिवारले सुन्न सकेनन् त त्यो तिम्रो समस्या हो । आफ्नो समस्या अरु माथी थोप्न पाइन्छ ?

यसको तीन दिनपछि ज्योतीले दोस्रो स्टाटस लेखिन्, जुन यस्तो थियोः

एक हुल केटीहरु बाटोमा हिँडिरहेका बेला केटाहरुले यसो जिस्काउदा (कता हो सोल्टिनी चिटिक्क परेर टाइपको), त्यो गु्रपका रुपौली, गुणी, ज्ञानी र लक्षिणी केटीहरु त्यो जिस्काइलाई वास्ता नगरेर आफ्नो बाटो आफ्नो गन्तव्यमा लाग्छन् । भने त्यो गु्रपको सबैभन्दा नराम्री, अबगुनी, अज्ञानी केटी चैं फरक्क फर्केर थुक्क तेरो घरमा दिदी–बहिनी छैनन् ? भन्दै गालीगलौज बहकिन्छन् । हो त्यस्तै अहिले दोहोरीको क्षेत्रमा पनि कलाले भरिपुर्ण कलाकारहरु डिजिटल मार्केटदेखि मेला महोत्सव, देश–बिदेशतिर ब्यस्त छन् । कलाकार जस्तो–जस्तोहरु चैं फुर्सदिला छन् र लोकदोहोरीको ठेकेदार हामी हौं, हामी कसैलाई छोड्दैनौ भन्दै छन् ।

ज्योतीले त्यसपछि दुई दिन पर्खाएर तेस्रो स्टाटस लेखिन् ।

‘विकृती न्युनीकरणको नाममा स्पष्टीकरण माग्छौ, कार्बाही गर्छौ, प्रशासनसम्म पुग्छौ, कानुनी कार्बाहीको माग गर्छौं भन्दै नया जेनेरेसनलाई दियको इन्डिरेक्ट धम्की र तिमीले गरेको यो लफडा आफुलाई चर्चामा ल्याउने र न्युजमा रहिरहने फण्डा बाहेक केही होइन । केही लछारपाटो लाग्दैन किनकी ग्लोबलाइजेसनको यो युगमा गुगल र युट्युबको ट्रम्स एण्ड कन्डिसनले क्लियर रुपमा तय गरिदिएको छ नेपाली समाजमा केलाई अश्लिल मान्ने र केलाई श्लिल माने भन्ने कुरा । युट्युबको नेपाल जोन अन्तर्गत “अश्लिल सामाग्री” अपलोड गर्नै मिल्दैन: एडल्ट क्याटेगोरीमा अलिअली मिल्छ तर अहिले विवाद भएका गीतहरू (लाइभ दोहोरी, रेकर्डेड दोहोरी) त्यो एडल्ट समुहमा पनि पर्दैनन् । गुगलले अनुमती दिएको कसैको सामाग्रीलाई हटाउने आदेश दिने तिमी को ?

नयाँ तरिका अपनाएर मनोरन्जनात्मक कुराहरु तयार पारेर युट्युबमा बेचेर घरखर्च चलाएका र पेट पालेका कलाकारको आम्दानी बन्द गराएर उनीहरुको पेटमा लात हान्ने तिमी को ? किन अरुको स्वतन्त्रतामाथि यत्रो जलन ? उनीहरुको चर्चासँग जलन कि उनीहरुले कमाएको केही रकमसँग जलन कि उनीहरुको खुसीले बाँचेकै देख्न नसहेर जलेको तिमी ?

यसपछि ज्योती केही दिन यो विषयमा मौन बसिन् । फेरि टिप्पणी गर्ने मसला भेट्टाइन् । यो मसला चाहिँ उनलाई युट्यूवमा हालै सार्वजनिक भएको एउटा गीतले दिएको हो, जसमा दोहोरी गायक बद्री पंगेनीले समेत स्वर दिएका छन् । विद्यालयमा छायांकन गरिएको यो गीतलाई लिएर ज्योतीले यस्तो टिप्पणी लेखेकी छन्:

‘अरुले गाएको लाइभ–दोहोरीले समाजलाई भड्किलो बनायो, नियन्त्रण गर्छौं भन्दै गृह मन्त्रालय धाउने, साथसाथै स्वतन्त्र कलाकारहरु जो सोझा छन्, उनीहरुलाई सजिलै होच्याउन र तर्साउन सकिन्छ भन्ने हेतुले उनीहरुलाई धम्क्याउँदै स्पष्टीकरण माग्ने, आदरणीय कलाकारज्युहरुले बिद्यालयजस्तो शिक्षा आर्जन गर्ने पवित्र मन्दिरलाई गीतमार्फत विद्यार्थी र शिक्षकहरुको रैला गर्ने ठाउँ बनाएछन् । अनि शिक्षक सङ्गठनहरुले फेरि आपत्ति जनाउँदै त्यस्तो समाज भड्किलो बनाउने गीत हटाउन माग गरेछन् । (नोट– तुम करो तो चमत्कार, और करे तो बलात्कार वाला सोच को अन्य गरौं ।’