विरासत थाम्न माओवादीको जोडबल, किल्ला तोड्न एमाले-कांग्रेस होलान् सफल ?

रुपन्देही । रुकुम पूर्वको पुथाउत्तरगंगा गाउँपालिकामा स्थानीय तहको उपनिर्वाचनका लागि मुख्य तीन दलहरूले तयारी गरेका छन् । पालिकामा रिक्त रहेको उपाध्यक्ष पदका लागि नेकपा माओवादी केन्द्र, नेपाली कांग्रेस र नेकपा एमालेले उम्मेदवार टुङ्ग्याएका छन् ।

स्थानीय तह उपनिर्वाचन अन्तर्गत रिक्त ६ पदमा मंसिर १६ चुनाव हुँदैछ । माओवादीले यसअघि जितेको पुथाउत्तरगंगा गाउँपालिका उपाध्यक्ष र सोही पालिकाको वडा नं २ को वडाअध्यक्ष पदमा पनि उपनिर्वाचन हुँदैछ ।

माओवादीको राम्रो प्रभाव रहेकाले केन्द्र र प्रदेशमा सत्ता साझेदार रहेका कांग्रेस र एमालेले तालमेल गरेर ती दुवै सीटमा उम्मेदवारी दिने तयारी गरे पनि भागबन्डा मिल्न सकेको छैन ।

कांग्रेसका एक नेताका अनुसार उपाध्यक्ष र वडाअध्यक्ष बाँड्न दुवै दलबीच छलफल भए पनि अझै निष्कर्षमा पुग्न नसकेको हो । एमाले रुकुम पूर्वका अध्यक्ष लीलामणि गौतमले आफ्नो पार्टीले उम्मेदवार घोषणसँगै सबै वडामा योजनाबद्ध कार्यक्रम अघि सारेर नेतृत्वलाई जिम्मेवारी दिएर चुनावी मैदानमा गएको बताए ।

‘हामीले चुनावी तयारी गरिसकेका छौँ, कांग्रेससँग सहकार्यका लागि बसेका छौँ, केही समझदारी भए पनि त्यो टुंगो लागेको छैन, हामीले उपाध्यक्ष लिएर जाने मोटामोटी समझदारी भएको हो’ उनले भने ।

एमालेले पार्टीको जिल्ला कमिटी बैठक नै यही पालिकाको केन्द्र तकसेरामा राखेर जिम्मेवारी बाँडेको हो ।

गत निर्वाचनमा यो गाउँपालिका उपाध्यक्षमा माओवादी केन्द्रका भुपेन्द्रा बुढा ४ हजार ५९ मत पाएर निर्वाचित भएकी थिइन् । उनका निकटतम प्रतिस्पर्धी कांग्रेसका कमला कुमारी मल्लले २ हजार १० मत र एमालेका धर्म घर्ती बुढाले १ हजार ८१२ मत पाएका थिए । यो पालिकामा जम्मा ११ हजार १ सय ८० मतदाता रहेका छन् । भूगोलमा धेरै ठूलो रहेको पालिकामा १४ वटा वडा रहेका छन् ।

यहाँबाट एमालेले उपाध्यक्षमा केशकुमारी तुलाचन उम्मेदवार बनाएको छ । उनी जिल्ला कमिटीको उपसचिव, महिला संघको केन्द्रीय सदस्य हुन् । नेपाली कांग्रेसले रिचा सुनारलाई उम्मेदवार बनाएको छ भने माओवादीले ज्ञानदेवी पुनलाई उम्मेदवार बनाएको छ ।

माओवादीमा दुई समूहले अलग उम्मेदवार बनाउन खोजे पनि विवाद आउन खोजेपछि पुनलाई अघि सारिएको भन्दै आलोचना गरिएको छ । यसअघिको भोटको आधारमा माओवादी भए पनि अहिले उम्मेदवारका हिसाबले एमालेका उम्मेदवार बलियो मानिएको दाबी एमाले नेताहरूको छ । माओवादीले पनि दुई दल मिले आफूहरूलाई जितका लागि कडा मेहनत गर्नुपर्ने स्वीकार गरेको छ ।

कांग्रेस एमालेको गठबन्धनका लागि अहिले एमालेले उपाध्यक्ष पाएपछि ८४ सालको निर्वाचनमा यहाँको अध्यक्षमा आफूहरूलाई सघाउनुपर्ने र अहिलेसम्म निर्वाचनका लागि भएको खर्चबापत एकमुष्ट रकम दिनुपर्ने प्रस्ताव राखेको छ तर एमाले नेताहरूले यसमा सहमति जनाएका छैनन् ।

अन्य वडामा के छ तयारी ?

रिक्त ६ पदमध्ये यसअघि कांग्रेसले ४ र माओवादीले २ स्थानमा जितेका थिए । त्यसैले कांग्रेस र माओवादीलाई यसअघि आफूले जितेका सिटमा विरासत जोगाउने चुनौती रहँदा एमाले भने जित हासिल गरी फाइदा उठाउने रणनीतिमा छ ।

उक्त गाउँपालिकाको वडा नम्बर २ का वडाध्यक्षको मृत्युपछि उपनिर्वाचन हुँदैछ । गत निर्वाचनमा माओवादी केन्द्रका जसबहादुर श्रीपाली २३४ मत पाएर वडा अध्यक्षमा निर्वाचित भएका थिए । उनका प्रतिस्पर्धी कांग्रेसका कर्णबहादुर बुढाले १७९ मत पाएका थिए ।

गुल्मीको मुसिकोट नगरपालिका वडा नम्बर १ को वडाध्यक्ष मोहन घिमिरेको निधनका कारण यहाँ उपनिर्वाचन हुँदैछ । २०७९ को निर्वाचनमा कांग्रेसबाट वडाध्यक्षमा निर्वाचित घिमिरेले १ हजार १८२ मत पाएका थिए । उनका प्रतिस्पर्धी एमालेका नारायण बहादुर थापाले १ हजार १४३ मत ल्याएका थिए । अहिले यहाँ कांग्रेसबाट आनन्द श्रेष्ठ उम्मेदवार बनेका छन् । एमालेले दलबहादुर थापा र माओवादीले दुर्गाबहादुर विकलाई वडा अध्यक्ष पदमा उम्मेदवार बनाएका छन् ।

रोल्पाको रुन्टीगढी गाउँपालिका वडा नम्बर४ मा कांग्रेसका टङ्कबहादुर पुन ४८८ मत पाएर अघिल्लो निर्वाचनमा विजयी भएका थिए । उनका प्रतिस्पर्धी एमालेका बेगम पुनले ४८० र माओवादीका शिवलाल रोकाले २०३ मत पाएका थिए ।

नेपाली कांग्रेसले भूपमणि पुनलाई उम्मेदवार बनाएको छ । यहाँ एमालेले बेगम पुनलाई नै मैदानमा उतारेको छ । माओवादीबाट नरेशजङ्ग शाही उम्मेदवार बनेका छन् ।

यस्तै नेपाली कांग्रेसले जितेको अर्को ठाउँ बर्दियाको ठाकुर बाबा नगरपालिका वडा नम्बर ४ हो । कांग्रेसबाट वडाध्यक्ष जितेका सूर्यबहादुर विष्ट जिल्ला समन्वय समिति प्रमुखमा निर्वाचित भएका थिए । वडा अध्यक्षमा विष्टले १ हजार २०९ मत पाएका थिए भने उनका प्रतिस्पर्धी एमालेका नारायण अधिकारीले ५८० मत पाएका थिए ।

यहाँ अहिले नेपाली कांग्रेसले अनिल थारुलाई उम्मेदवार बनाएको छ भने एमालेले विष्णु प्रसाद देवकोटा र माओवादीले शेर बहादुर थारुलाई मैदानमा उतारेको छ ।

यस्तै उपनिर्वाचन हुन लागेको कपिलवस्तुको शुद्धोधन गाउँपालिका वडा नम्बर १ मा यसअघिको निर्वाचनमा कांग्रेसका तिलकराम यादव १ हजार ३२ मत पाएर विजयी भएका थिए । उनका प्रतिस्पर्धी एमालेका अब्दुल मोजीव खाँले ८८९ मत पाएका थिए । अहिले यहाँ कांग्रेसले दिनेश कुमार यादवलाई उम्मेदवार बनाएको छ । यस्तै, माओवादीले रफिक महोम्मद खान मुसलमानलाई र एमालेले मोजीव खाँलाई नै फेरि उम्मेदवार बनाएको छ ।

नेपाली कांग्रेस लुम्बिनी प्रदेश कोषाध्यक्ष प्रकाश रानाले नेपाली कांग्रेसबाट जितेका ठाउँहरूमा पार्टीले गरेका राम्रा काम अगाडि बढाउने गरी उपनिर्वाचनमा लाग्ने बताए । उनले प्रदेशले समन्वय गरेर जिल्ला जिल्लामा आ–आफ्नो ढङ्गले चुनावी रणनीति तय गरेको खुलाए । ६ मध्ये कांग्रेसले ४ स्थानमा जितेका ठाउँ हुन् ।

केन्द्रको नीति अनुसार माओवादीले एकल उम्मेदवारी दिएको भए पनि आफ्ना उम्मेदवारलाई जिताउनका लागि सान दलहरूसँग सहयोग मागेर अगाडि जाने रणनीति बनाएको प्रदेश अध्यक्ष सुदर्शन बराल बताउँछन् । एकीकृत समाजवादी, नेकपा, जसपा लगायत दलसँग सहयोग माग्ने योजना रहेको उनको भनाइ छ ।

एमाले लुम्बिनी प्रदेश अध्यक्ष राधाकृष्ण कँडेलले प्रदेशअन्तर्गत स्थानीय तहका ६ सीटमा हुने उपनिर्वाचनमा आधा जति स्थानमा जित्ने आधार बनाएर अगाडि बढेको बताए ।