सर्वाधिक ग्रस कलेक्सन गर्ने नेपाली चलचित्रको सूची : छक्कापञ्जा सिरिजको अधिपत्य

काठमाडौं । गत कात्तिक १५ गते प्रदर्शनमा आएको चलचित्र ‘पूर्णबहादुरको सारङ्गी’ अहिले ५० करोडको ‘माइलस्टोन’तर्फ अग्रसर छ । चलचित्रले समातिरहेको रफ्तारलाई हेर्दा ५० करोडको आँकडा सहजै छुने देखिन्छ । किनभने अहिले नै यो चलचित्रले ३५ करोडमाथिको ग्रस व्यापार गरिसकेको छ ।

२०औं दिनमा आइपुग्दासम्म पनि हलहरुमा दर्शकको चाप यथावत नै छ । भविष्यमा आउने चलचित्रहरुलाई ‘पूर्णबहादुरको सारङ्गी’ को व्यापारिक रेकर्ड तोड्न निकै गाह्रो हुने देखिन्छ । अहिलेसम्म सबैभन्दा बढी कमाउने शीर्ष १० चलचित्रको रेकर्ड हेर्ने हो भने पनि ‘पूर्णबहादुरको सारङ्गी’ धेरै अगाडि लम्किसकेको छ ।

दशैंमा रिलिज भएका दुई चलचित्र ‘छक्कापञ्जा ५’ र ‘१२ गाउँ’ले पनि उधुम मच्चाएका थिए । ‘१२ गाउँ’ले २५ करोड ५० लाख ग्रस कलेक्सन गरेको निर्माताले दाबी गरेकोमा बोर्डको तथ्यांकअनुसार तीन दिन अगाडिसम्मको कलेक्सन १९ करोड ३७ लाख छ । यो तथ्यांकमा केही हलहरुको विवरण समावेश नरहेकाले कुल कलेक्सन अनुमानित २२ करोड हुनसक्ने बोर्ड सदस्य रवि अधिकारी बताउँछन् ।

घरेलु बक्स अफिसका आधारमा टप १० नेपाली चलचित्र

अधिकारीका अनुसार ‘छक्कापञ्जा ५’को बक्स अफिस कलेक्सन १४ करोड ८८ लाख छ । अधिकारीले भने, ‘यो हिसाबमा कतिपय हलहरुको कलेक्सन जोडिएको छैन । वास्तविक कलेक्सन योभन्दा बढी हुनसक्छ ।’

वितरकहरुका अनुसार ‘१२ गाउँ’ को वास्तविक ग्रस कलेक्सन भने २२ करोड हो भने ‘छक्कापञ्जा ५’ को १८ करोड रहेको छ ।

शीर्ष १० मा नअटाए पनि यही वर्ष प्रदर्शन भएको ‘बोक्सीको घर’ ले १२ करोडमाथिको व्यापार गरेको बक्स अफिस रेकर्ड विकास बोर्डसँग छ । यससँगै ‘ शत्रुगते’, ‘छ माया छपक्कै’,‘प्रेमगीत ३’, ‘महापुरुष’, ‘कबड्डी २’ लगायत चलचित्रले पनि निर्मातालाई मुनाफा दिएका छन्, तर यी सबै चलचित्रको बक्स अफिस कलेक्सन ७-८ करोडको हाराहारीमात्रै छ ।

‘अवतार : द वे अफ वाटर’, ‘पठान’, ‘जवान’, ‘केजीएफ २’ जस्ता विदेशी चलचित्रले पनि नेपाली बक्स अफिसबाट करोडौं पैसा लगेका छन् । यद्यपि यी चलचित्रले ‘कबड्डी’, ‘छक्कापञ्जा सिरिज’ कै तहको कलेक्सन भने गरेका छैनन् ।

छक्कापञ्जाको दबदबा, ‘१२ गाउँ’ एक्लो एक्सन चलचित्र

सबैभन्दा बढी कलेक्सन गर्ने चलचित्रहरुको सूचीमा सोसल ड्रामाहरुको हालीमुहाली देखिन्छ । चाहे ‘छक्कापञ्जा’ सिरिज होस् या ‘कबड्डी’ सिरिज । ‘जारी’ होस् या ‘महाजात्रा’, सोसल ड्रामाहरुको जगजगी देखिन्छ । यो सूचीमा ‘१२ गाउँ’ एक्लो एक्सन चलचित्र हो । छक्कापञ्जा सिरिजका ५ वटै चलचित्र टप १० भित्र अटाएका छन् ।

सोसल ड्रामाको जगजगीको पछाडि नेपाली समाजको मनोविज्ञान कारक देख्छन् चलचित्र समीक्षक तथा लेखक सामिप्यराज तिमल्सेना । उनी भन्छन्, ‘हामी संयुक्त परिवारमा बाँच्छौं । त्यसैले परिवारमा कोही छुटिँदा रोनाधोना हुन्छ, जोडिँदा मजा आउँछ । हाम्रा हरेक कुरा सीधै गएर समाजसँग जोडिएको छ । कथामा यिनै कुरा आउँदा दर्शकले रुचाइदिन्छन् ।’

कलाकार तथा निर्माता दीपकराज गिरी पनि हाम्रो सामाजिक संरचना नै भावनात्मक भएका कारण सामाजिक कथावस्तुमा निर्मित चलचित्रहरु दर्शकहरुले रुचाइरहेको बताउँछन् ।

‘यतिमात्रै नभएर हाम्रो सामाजिक अवस्था कमजोर छ, दैनिक छाक टार्न संघर्ष गर्नुपर्ने अवस्था छ । गरिबी छ, अभाव छ । यस्तो अवस्थाबाट गुज्रिरहेको व्यक्तिलाई जोगाउने समाजले हो । त्यही कारण पनि सोसल ड्रामाहरु दर्शकहरुले रुचाइरहेका छन्’, गिरीको भनाइ छ ।

उनी थप भन्छन्, ‘हामीलाई फ्यान्टासीमा जान गाह्रो छ । किनभने हाम्रो समाज अहिले पनि न्यूनतम जीवन निर्वाहमा अलमलिएको छ । यही कारण दर्शकहरुले ‘कबड्डी’, ‘जारी’ जस्ता चलचित्रहरु मन पराएका हुन् । नेपाली दर्शकहरुले चलचित्रमा आफूलाई समेत खोजिरहेका छन् । यही कारण सोसल ड्रामाहरुलाई दर्शकले प्रेम दिइरहनुभएको हो ।’

सूचीमा सोसल ड्रामाहरुकै दबदबा भए पनि असफलतामा पनि सोसल ड्रामाहरुकै रेकर्ड छ । सबैभन्दा बढी सोसल ड्रामाहरु नै बन्छन् । र सबैभन्दा असफल पनि यिनै चलचित्रहरु हुन्छन् । सफलताको रेट नै ५-६ प्रतिशतको हारहारीमा छ । धेरै निर्माता पुनः चलचित्र बनाउन नसक्ने गरी डुबेका छन् ।

अवस्था किन यस्तो जर्जर छ त ? तिमल्सेनाको मत छ, ‘यस्तै चलचित्र चल्न थाले पनि यही चल्छ भनेर सबै यतैतिर लाग्छन्, तर सही इलेमेन्टसहित चलचित्र बनाउनुपर्‍यो नि ! कम्बिनेसन मिलाएर कथा भन्नेहरु सफल भएर गएका छन् । अर्ध बुझाइसहित बनाइएका चलचित्रहरु असफल भएका छन् ।’

सूचीमै छैनन् अनमोल केसी, प्रदीप खड्काहरु

सबैभन्दा बढी बक्स अफिस कलेक्सन गर्ने चलचित्रहरुको सूचीमा ‘व्यवसायिक हिरो’हरुकै चलचित्र परेका छैनन् । अनमोल केसी, प्रदीप खड्का जस्ता सिंगो चलचित्रको भविष्य नै काँधमा बोक्ने भनेर दाबी गरिएका कलाकारकै चलचित्र उत्कृष्टको सूचीभन्दा बाहिर छन् ।

खड्काको ‘प्रेमगीत ३’ र अनमोलको ‘ए मेरो हजुर ४’लगायत लगानी सुरक्षित गर्न त सफल भए, तर निर्मातालाई ठूलो अनुपातमा मुनाफा खुवाउन भने सकेनन् । रङ्गमञ्चबाट आएका कलाकारहरु नै व्यवसायिक रुपमा पनि अगाडि छन् ।

यद्यपि बक्स अफिसभन्दा गुणात्मक रुपमा राम्रो चलचित्रले इतिहास लेख्ने हो । ‘नुमाफुङ’, ‘साम्बाला’ जस्ता चलचित्रले नै बहस सृजना गर्ने तागत राख्छन्, तर बक्स अफिसकै बागडोर सम्हाल्न आइपुगेका भनिएका कलाकारलाई गाह्रो हुने देखिएको छ ।

यसबारे तिमल्सेनाको प्रस्ट धारणा छ, ‘पदवी धारण गर्नुभएकाहरुलाई अप्ठेरो हुनुपर्ने हो पदवी लिन । अनमोललाई त मैले भनेको थिएँ, ‘मेगास्टार लेखिरहेका छौं, यस्तो चिजमा किन रहर गरेको ?’ उसले भन्यो, ‘होम ब्यानरमा राख्दिनँ, अरुले राख्छन्, उहाँहरुको व्यापारको कुरा हो, रिक्वेस्ट गर्दा पनि मान्नुहुन्न’, तर अनमोलले नै रिक्वेस्ट गर्दा कुन माइकालालले राख्दैन होला !’

तिमल्सेना थप भन्छन्, ‘यस्ता ट्यागहरु टाउको बेच्ने तिकडम हो, तर यो तिकडम झुर हो । किनभने हाइरार्की हुनुहुन्न भनेर लडेको समाज हो हाम्रो । अनि कलाकार आफैंले हाइरार्की तयार गर्नु भनेको समाज नबुझेको हो । उहाँहरुको चलचित्र छनोटको तरिकामा नै आफूलाई गोरो, चिल्लोमात्रै सुहाउँछ भन्ने मनोविज्ञान छ । फरक कथा अरुले अफर पनि गर्दैनन् । अफर गर्दा पनि उहाँहरु खेल्नुहुन्न । खासमा उहाँहरु एकदमै असुरक्षित महसुस गरिरहेका कलाकार हुन् । चलचित्र कस्तो बनाउने भन्दा पनि अरुले नराम्रो भन्लान् कि भन्ने चिन्ता छ उहाँहरुलाई । कथा भन्ने तरिकामा उहाँहरु सहभागी नै हुनुहुन्न । अनि हल्लाखल्ला गरेर एकदुई दिन दर्शक आउने भए, आइरहँदैनन् । समाजको आत्मा नै नभएको कथामा मान्छेले मरिहत्ते गर्दैनन् ।’

फरक विधाका प्रयोगहरु सधैं किनारामा

अलिकति फरक विधामा निर्मित चलचित्रहरुले बक्स अफिसमा पानी भन्नै पाएका छैनन् । ‘चिसो एस्ट्रे’ जस्ता चलचित्रहरुलाई दर्शकले इग्नोर गरिदिए । ‘हल्कारा’ जस्ता थोरै फरक सामाजिक परिवेशमा बनाइएका चलचित्रहरु असफल भए ।

हिजोदेखि नै नेपाली चलचित्रमा प्रयोग गर्न खोज्नेहरु डुबिरहेको स्थिति छ । ‘लुट’ एउटा दुर्लभ उदाहरण हो, जसले नेपाली चलचित्रको ट्रेन्ड नै बदलिदियो । यसका पछाडि ठूलो राजनीतिक परिवर्तन, जनतामा आएको जागरणलगायत कुराहरुको ठूलो भूमिका छ, तर यसपछि भने प्रयोग गर्न चाहनेहरु सिर्फ डुबिरहेका छन् ।

आफ्ना चलचित्रहरुमार्फत् एक अर्बभन्दा बढी ग्रस कलेक्सन गरिसकेका गिरीलाई पनि फरक विधामा चलचित्र बनाउने आँट छैन । फरक विधामा जोखिम मोल्ने सम्भावना कति छ भनेर सोधिएको प्रश्नमा गिरीको जवाफ छ-

‘छक्कापञ्जा ५’मा पृथ्वीनारायण शाह र भ्रष्टाचार देखाउँदा पनि दर्शकले अलि चित्त नबुझेको बताउनुभयो । यो चलचित्रमा हामीले कमेडीको प्रयोग कम गरेर सामाजिक मुद्दालाई केन्द्रमा राखेका थियौं । यसमा पनि दर्शकको चित्त दुखाइ आयो ।

युट्युबमा ट्रेन्डिङ हेर्ने हो भने अरु श्रीमती भगाएको, घर झगडा परेको जस्ता निकृष्ट विषयहरु हुन्छन् । यसले नै देखाउँछ, हाम्रो नेपाली समाज कहाँ छ भनेर । यस्तो सामाजिक मनोविज्ञानबाट माथि उठेर हामीले राम्रो चलचित्र बनाउन कोसिस गर्ने हो ।

अनि हामीलाई नै चलचित्र बनाउन गाह्रो छ, फरक विधामा जोखिम मोल्दा झनै गाह्रो हुन्छ । फरक विधामा अलि खतरा छ । चलचित्र बनाएर निर्माताको करोडौं लगानी पनि जोगिनुप¥यो । फरक विधामा काम गर्ने हाम्रो सोचाइ भए पनि झ्याम्मै हात हाल्न सकिरहेका छैनौं । हामीले कथा भन्ने तरिकामा थोरैथोरै बदल्दै गएका छौं, तर फ्याट्टै जम्प गर्न चाहिँ गाह्रो छ ।