गुल्मीबाट काठमाडौंसम्मको यात्राः मेहनत र प्रतिबद्धताले स्थापित सुरज

रुपन्देही । नेपाली मनोरञ्जन उद्योगका बहुमुखी प्रतिभाशाली व्यक्ति सुरज खनालको जीवन संघर्ष र समर्पणको उत्कृष्ट उदाहरण हो ।

गुल्मी जिल्लाको धुर्कोट गाउँपालिका–२, जुम्लादीमा जन्मिएका खनालले आफ्नो गाउँबाट सुरु गरेको कलाकारिता यात्रा काठमाडौंमा पुगेर नेपाली टेलिभिजन इतिहासमा एउटा सशक्त व्यक्तित्वका रूपमा आफूलाई स्थापित गर्न सफल भएका छन् ।

उनी लेखन, निर्देशन, र अभिनयमा मात्र सीमित छैनन्, उनले मनोरञ्जनलाई सामाजिक सुधारको माध्यमका रूपमा उपयोग गर्ने आफ्नो भिन्न दृष्टिकोणले समाजलाई सकारात्मक योगदान पुर्‍याएका छन् ।

२७ वर्षका सुरज व्यवस्थापनमा स्नातकपछि अहिले स्नातकोत्तर अध्ययनरत छन् । यो क्षेत्रमा आउनुको कारण सानैदेखि कला क्षेत्र मन पराउने र सिक्ने रुचि भएको उनी बताउँछन् ।

‘मलाई सानै उमेरमा कला क्षेत्र मन पर्दथ्यो, १२/१५ वटा जति गीतमा तयारी गरेपछि हरिबहादुर–मदनबहादुरको सिरियलमा सानो भूमिकामा खेल्ने अवसर आयो खेलेँ, २/४ वटा ठ्लो मुभिमा पनि सानसानो कोर्ष टाइपको सानो–सानो रोलहरु आयो, विज्ञापनहरु खेल्दाखेल्दै, राम्रो ठूलो रोल नपाएपछि मिडिया हबका सोमप्रसाद धितात सरसँग भेट भयो’ उनले भने –‘पहिले गन्जागोल सिरियलको डमी बनायौं, गन्जागोल प्रसारण हुन सकेन अनि फेरि अतिभो बनायौं र यसबाटै यो क्षेत्रमा नशा लागेको हो ।’

उनका अनुसार निकै संघर्ष गरेपछि सुटिङ गरेको २ वर्षपछि मात्र प्रसारण हुने वातावरण मिलेको हो ।

‘निकै संघर्ष गरेर सोम सरले अतिभो प्रसारण गर्दिनुभयो । २०१ भागसम्म प्रसारण भयो र अहिले ख्यालठट्टा आफै लेखन निर्देशन गरिरहेको छु । यो क्षेत्रको लागि गुरु भनेपनि जे भनेपनि श्रेय सोम सर र मिडिया हबलाई जान्छ । मैले गरेका कामहरु सिरियल, सरकारी विज्ञापन, म्युजिक भिडियोहरुमा काम गरिरहेको छु । अहिलेको ख्यालठट्टा आफ्नो लगानीमा आफ्नै युटुब च्यानल सन्सा फिल्मस्बाट आइतबार प्रसारण भइरहेको छ ।’ उनले अबको यात्रा भनेको ठूलो फिल्म लेख्ने र डाइरेक्सन गर्ने रहेको योजना बनाएका छन् ।

गुल्मीको जुम्लादीबाट काठमाडौंको यात्रा

गाउँमा जन्मेर सीमित साधनस्रोत र अवसरका साथ हुर्किएका सुरज खनालको बाल्यकाल चुनौतीपूर्ण थियो । तर, ती चुनौतीले नै उनलाई थप मेहनत गर्न र ठूलो सपना देख्न प्रेरित ग¥यो । उनी भन्छन्,’गाउँमा हुँदा धेरै सपना देख्थेँ । काठमाडौं पुगेर केही ठूला काम गर्न मन थियो, तर कसैले मेरो यात्रा सजिलो बनाइदिएन। सबैभन्दा ठूलो कुरा, मैले आफ्नो सपनामा विश्वास गरें ।’

काठमाडौं यात्रा सुरजका लागि केवल भौगोलिक परिवर्तन मात्र थिएन, यो अवसर खोज्ने र आफ्नो क्षमताको परीक्षा दिने ठाउँ थियो । शहरको व्यस्त जीवनशैली र प्रतिस्पर्धात्मक वातावरणमा आफूलाई स्थापित गर्न उनले धेरै संघर्ष गरे ।

पहिलो सफलताः ‘अतिभो’ टेलिसिरियल

उनको संघर्षको पहिलो साकार स्वरूप बन्यो ‘अतिभो’ टेलिसिरियल । नेपाल टेलिभिजनमा २०१ भागसम्म प्रसारित यस सिरियलले सुरज खनाललाई एउटा स्थापित कलाकार र निर्देशकका रूपमा चिनायो । हास्यव्यंग्यका माध्यमबाट ग्रामीण समाजका यथार्थ समस्या उजागर गर्ने यो टेलिसिरियलले दर्शकको मन जित्न सफल भयो ।

‘अतिभो’ को विशेषता भनेकै यसको प्रामाणिकता थियो । सुरज खनालले ग्रामीण समाजको वास्तविकतासँग प्रत्यक्ष जोडिएका कथावस्तुहरूमा हास्यव्यंग्यको मिश्रण गरे । यसले दर्शकलाई मनोरञ्जन मात्र दिएन, सामाजिक चेतना पनि प्रदान गर्‍यो । खनाल भन्छन्, ‘यो सिरियलले मलाई देशका विभिन्न भागका मानिसहरूसँग जोड्न मद्दत गर्‍यो । मैले ग्रामीण भेगका समस्याहरू देखेँ र तिनलाई सरल भाषामा प्रस्तुत गर्ने कोसिस गरेँ ।’

‘ख्यालठट्टा’ र सुरजको योगदान

‘अतिभो’ को सफलतापछि सुरज खनालले ‘ख्यालठट्टा’ नामक कार्यक्रममार्फत नेपाली मनोरञ्जन उद्योगमा नयाँ उचाइ ल्याए । हास्यरसले भरिएको यस टेलिसिरियलमा पनि सामाजिक समस्याहरूलाई मनोरञ्जनका माध्यमबाट उजागर गर्ने कोसिस गरिएको छ ।

खनाल भन्छन्, ‘म हास्यव्यंग्यलाई मात्र मनोरञ्जनको साधन मान्दिनँ । यसको प्रयोग समाज सुधारको लागि पनि गर्न सकिन्छ । हास्यले मानिसको मन छुन्छ, र त्यसैमार्फत महत्त्वपूर्ण सन्देश दिन सकिन्छ ।’

‘ख्यालठट्टा’ को सफलता खनालको सिर्जनात्मकता र नेतृत्व क्षमताको प्रमाण हो । उनले यो कार्यक्रमलाई नेपाली समाजका विविध आयामहरूसँग जोड्न सकेको बताउँछन् ।

संघर्षरत कलाकारहरूका लागि प्रेरणा स्रोत

सुरज खनाल आफू संघर्षरत कलाकार भएकाले यो पीडालाई राम्ररी बुझ्छन् । उनी भन्छन्, ‘जब म संघर्षरत थिएँ, मलाई कोहीले पनि मौका दिएनन् । आज म आफ्नो अनुभवबाट प्रेरित भएर नयाँ प्रतिभालाई मौका दिन चाहन्छु ।’

खनालको नेतृत्वमा धेरै संघर्षरत कलाकारहरूले आफ्नो क्षमता प्रस्तुत गर्ने अवसर पाएका छन् । उनी नयाँ कलाकारहरूको लागि मार्गदर्शन मात्र होइन, प्रेरणाको स्रोत पनि बनेका छन् ।

सामाजिक चेतना र सुरजको भूमिका

सुरज खनालले टेलिसिरियल निर्माणसँगै म्युजिक भिडियो र सरकारी विज्ञापनहरू निर्देशन गर्दै सामाजिक परिवर्तनमा पनि योगदान पुर्‍याएका छन् । उनले स्वास्थ्य, शिक्षा, र सामाजिक चेतनासँग सम्बन्धित अभियानहरूमा निर्देशनद्वारा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका छन् ।

उनले निर्देशन गरेका म्युजिक भिडियोहरू दर्शकलाई भिन्न अनुभव दिन सक्षम भएका छन् । यस्तै, सरकारी स्वास्थ्य र शिक्षा अभियानसम्बन्धी विज्ञापनहरूले जनचेतना बढाउन महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका छन् ।

सपना, संघर्ष र सफलता

सुरज खनालको जीवनले एउटा सन्देश दिन्छ—सपना देख्न र ती सपना पूरा गर्न संघर्ष गर्न छोड्नु हुँदैन । उनी भन्छन्, ‘जीवन भनेको नै संघर्ष हो । मेहनत, लगनशीलता, र समर्पणले असम्भवलाई पनि सम्भव बनाउन सकिन्छ। आफूमाथि विश्वास गरेर अघि बढ्नुपर्छ ।’

खनालले आफ्नो यात्रालाई केवल व्यक्तिगत सफलता मात्र नभई समाजका लागि योगदान पुर्‍याउने यात्रामा परिणत गरेका छन् । उनका आगामी योजनाहरू अझ प्रेरणादायक छन् । उनी नेपाली मनोरञ्जन क्षेत्रलाई थप सशक्त बनाउने र दर्शकलाई सोच्न बाध्य बनाउने कार्यक्रमहरू निर्माण गर्न प्रतिबद्ध छन् । ‘संघर्षबाट सिकेर र मेहनत गरेर हरेक सपना पूरा गर्न सकिन्छ’ सुरज भन्छन् ।

सुरज नेपाली मनोरञ्जन उद्योगका प्रेरणाका स्रोत बन्दै गएका छन् । उनको संघर्ष, मेहनत, र दृढताले उनलाई उचाइमा पु¥याएको छ । उनीजस्ता व्यक्तित्वले देखाएको बाटोबाट धेरैले आफ्नो सपना पूरा गर्न प्रेरणा पाउनेछन् । खनालको कथाले स्पष्ट रूपमा देखाउँछ—सपना पूरा गर्न मेहनत, धैर्यता, र आफ्नो क्षमतामा अटुट विश्वास आवश्यक छ ।

सुरजसँगै २५ वर्षीय भाइ सुमनले पनि यही क्षेत्रमा उनलाई साथ दिएका छन् । शिक्षकबाट सेवानिवृत्त बुवाआमा गुल्मीको गाउँमै बसे पनि १० वर्षदेखि काठमाण्डौमै बसोबास गरिरहेका सुरजले ५ वर्षअघि बिहे गरेका हुन् ।